Lúc trẻ nuôi con. Về già lại phải nai lưng nuôi… cháu cho con cái rảnh tay bươn chải mưu sinh. Đó là “thảm cảnh” của không ít những người già - đặc biệt ở các vùng sâu vùng xa. Đã vậy, nhiều đứa con cứ “vô tư” xem đó như là chuyện đương nhiên, không hay rằng mình đang “bóc lột” cha mẹ.
Vợ chồng bà N ở thôn K sinh được 1 trai 2 gái. Khổ cực một đời nuôi nấng, dựng vợ gả chồng, lo chỗ tư riêng cho các con xong thì ông bà đều đã quá cái tuổi hưu từ lâu; những tưởng sẽ được nghỉ ngơi, an hưởng tuổi già. Nhưng không! Hai cô con gái muốn theo chồng vào TP Hồ Chí Minh làm ăn, đem con về nói khó với cha mẹ để… gửi! Từ chối không được, cực chẳng đã ông bà N phải nhận. Hai đứa cháu, một lên mười, một lên hai. Đứa lớn biết tự ăn uống tắm giặt còn đỡ. Khổ nhất là đứa nhỏ. Từ ngày ông bà N lãnh nuôi cháu, hàng xóm gần như… khỏi ngủ trưa vì tiếng khóc la nheo nhéo suốt ngày của đứa cháu lên hai hòa lẫn trong tiếng dọa nạt, dỗ dành của hai ông bà “bảo mẫu” tuổi đã ngoài 60!
Nhà bà T ở cùng thôn còn “thảm cảnh” hơn. Cô con gái chê làm mướn ở quê thu nhập thấp, đem con về gửi mẹ để theo bạn lên phố làm phụ hồ. Hai con cô - đứa 4 tuổi đứa 2 tuổi - đều là “vua” nghịch ngợm, quấy khóc. Một tay bà T cáng đáng tất tật việc nuôi 2 đứa “cháu mọn” - từ chuyện ăn ngủ, vệ sinh đến dạy dỗ, ốm đau... Mắc bệnh đau lưng, nhưng cả ngày bà không lúc nào được nằm yên, cứ phải lẽo đẽo theo “chăn” hai đứa cháu đến mệt phờ ra. Nghe cô con gái điện thoại về, hứa mỗi tháng sẽ gửi cho mẹ… 1 triệu đồng để nuôi 2 cháu, bà T cười mếu: “Ngày nó chưa gửi con, tui nhúc nhắc đi bán vé số tháng kiếm cũng gần 3 triệu bạc. Giờ thương con đành phải gánh… cháu, chứ tui thiết gì triệu bạc của nó?”. Được biết, trước kia bà T bán vé số dạo. Bà kể, nhiều người gặp bà, khuyên ở nhà trông cháu cho con nó đi làm; già cả rồi, bươn chải chi cho cực! Bà lại cười mếu, họ có biết đâu cái chuyện ở nhà trông cháu còn cực hơn gấp mười…
Nhà ông bà V ở thôn H lại bị “bóc lột” theo kiểu khác. Vợ chồng anh con trai ra riêng, cất nhà cặp vách nhà cha mẹ. Hàng ngày, hai vợ chồng đi làm suốt từ sáng đến tối, bỏ mặc hai đứa con nhỏ ở nhà tự trông nhau. Tiếng “bỏ” vậy; nhưng hai vợ chồng đều hết sức yên tâm bởi thừa biết: chiều về thể nào cũng sẽ thấy hai đứa nhỏ đã được ăn no, được tắm rửa sạch sẽ tinh tươm bởi một tay… bà nội! Còn phải hỏi, ở nhà, ông bà dòm qua thấy cháu ăn chơi vạ vật nhếch nhác để mặc sao đành. Vậy là không ai biểu ai nhờ, ông bà cũng cứ lụm cụm qua “rinh” cháu về nhà lo tắm rửa, cho uống cho ăn! Đã vậy, lâu lâu, cô con dâu đi làm về còn lên tiếng mắng “cho phải phép” mấy đứa con: đã bảo ở nhà để mẹ về lo, sao cứ chạy qua ông bà nội làm chi (!?). Hàng xóm thấy chướng mắt, thầm thì bảo nhau: nó bày trò để… lường công cha mẹ chớ đâu phải không lo được cho con. “Nhờ khéo” để khỏi mang ơn…
“Cha mẹ nuôi con bể hồ lai láng”, đó là nếp hành xử truyền thống nghìn đời của những ông cha bà mẹ Việt Nam. Trọn thời trẻ trung, cha mẹ đã dốc sức chăm lo nuôi nấng các con. Đáng ra, khi về già, các cụ phải được nghỉ ngơi, được con cái phụng dưỡng, hiếu kính như sự đền đáp tối thiểu cho những lo toan vất vả một đời. Vậy nhưng, không ít những đứa con - do thiếu hiểu biết hoặc do cạn nghĩ - đã lợi dụng ngay tình thương “bể hồ lai láng” đó để khoác tiếp lên vai cha mẹ cái ách “hết nuôi con thì còn… nuôi cháu” khiến cho tuổi già của mẹ cha đáng ra được nghỉ ngơi lại phải tiếp tục “lao động khổ sai”. Dù cố ý hay vô tình, đó cũng là một nếp nghĩ, nếp hành xử rất trái đạo lý.
Về phía các bậc làm cha mẹ, thiết nghĩ, cũng không nên cứ cái nếp “xưa bày nay làm” - hay vì tình thương không suy xét - mà im lặng è cổ chịu cho con cái “bóc lột”. Giáo dục, khuyên răn con sống đúng đạo lý, biết suy nghĩ, quan tâm tới đấng sinh thành, đó mới là đích thực thương con…
NGUYỄN DANH
(thị trấn Hòa Vinh, huyện Đông Hòa)
