Nói đến trò chơi dân gian, ai cũng nhớ đến một thời tuổi thơ hồn nhiên nghịch ngợm. Giữa trưa hè, cả đám trẻ con quây quần trước sân nhà chơi đủ các trò. Ngày nay, khi các bậc làm cha mẹ đang lo ngại trước trò chơi điện tử, đồ chơi bạo lực… thì việc tìm cách để trẻ em quay về với các trò chơi truyền thống là điều nên làm.
Trẻ em với trò chơi ô ăn quan - Ảnh: K.CHI
Nếu sinh ra ở một vùng quê, chắc hẳn ai cũng đã từng chơi trò chơi rồng rắn lên mây, ô ăn quan, kéo co, bịt mắt bắt dê… Nhưng giờ đây, tên của những trò chơi dân gian dường như xa lạ đối với bọn trẻ. Không chỉ ở thành phố mà tại nhiều vùng quê, trẻ con dường như đang lãng quên dần những trò chơi dân gian thú vị đó. Chúng bị hấp dẫn hơn bởi những trò giải trí hiện đại: game, chat… Tuy nhiên, sự xuất hiện của các trò chơi hiện đại khiến con người quên dần đi những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp.
Tại TP Tuy Hòa và một số huyện lân cận, trẻ em thường tìm đến các tiệm internet. Trẻ em được sinh ra trong những gia đình khá giả thì có những món đồ chơi đắt tiền như búp bê baby, gấu bông, ô tô, xe điện, máy vi tính… chứ ít khi được tham gia các trò chơi dân gian với bạn bè. Đây cũng là một phần dẫn đến hiện tượng trẻ mắc bệnh tự kỷ ngày càng gia tăng, khi cha mẹ không có thời gian quan tâm đến con cái và trẻ không có bạn bè để chơi cùng.
Một buổi sáng chủ nhật tại buôn Ly, xã Ea Trol (Sông Hinh), bên cạnh ngôi nhà truyền thống của đồng bào Ê Đê, một nhóm trẻ em cùng nhau chơi trò ưa thích: rồng rắn lên mây, kéo co, bịt mắt bắt dê… Các em hò reo và cùng hát:
Rồng rắn lên mây
Có cây lúc lắc...
Hỏi thăm thầy thuốc
Có nhà hay không?...
Đây là một trò chơi đầy tiếng cười và đòi hỏi người chơi phải vận động, có tinh thần tập thể cao. Luật chơi là có một người đứng ra làm thầy thuốc hay chủ nhà. Những người còn lại sắp hàng dài, người đứng sau sẽ nắm lấy vạt áo hay ôm eo người đứng trước, vừa hát vừa đi vòng vòng, sau đó các bạn sẽ dừng lại trước nhà thầy thuốc và hỏi xem thầy chọn khúc nào. Sau khi chọn được khúc ưng ý sẽ là lúc thầy thuốc tìm mọi cách để bắt được người đang đứng ở khúc ấy. Em A Run H’Léo, học sinh lớp 4C Trường tiểu học Ea Trol nói: Hôm nay được nghỉ học nên bọn cháu tập trung ở đây chơi. Những lúc rảnh rỗi mấy đứa cháu cũng chỉ chơi các trò như kéo co, bịt mắt bắt dê… thôi. Bọn cháu cũng thích mấy trò chơi như trên ti vi như trượt nước, nhà banh, chơi điện tử nữa… nhưng ở đây không có. Em Nay H’Hoan, học sinh lớp 4B, cho biết: Từ nhỏ đến lớn, ngoài giờ đến lớp, em chỉ ở nhà phụ mẹ nấu cơm thôi, vì cả nhà lên rẫy hết. Có lúc các bạn gọi rủ em chơi nhảy dây hay kéo co thì em tranh thủ chơi, chứ ở buôn cũng không vui bằng những nơi khác hay trong ti vi đâu. Đó là không khí vui chơi của trẻ ở một vùng quê của huyện miền núi. Mỗi dịp nghỉ lễ, hè, tết…, các em rất hứng thú với những trò chơi dân gian bổ ích và lý thú.
Trò chơi dân gian có rất nhiều trò thú vị như trò chơi ô ăn quan, rồng rắn lên mây… Đây được xem là những trò chơi hay và trước đây bất kỳ trẻ em nào cũng từng ít nhất một lần chơi trò này. Chỉ với một viên phấn, viên gạch, những viên sỏi lớn nhỏ, một khoảng sân là các bạn nhỏ đã có ngay một buổi chơi ô ăn quan vô cùng vui vẻ và thú vị. Còn bạn nào thích cảm giác hồi hộp khi mắt bị bịt kín bởi một chiếc khăn và không nhìn thấy ai cả thì bịt mắt bắt dê sẽ là trò chơi ưa thích. Cách chơi vô cùng đơn giản, sẽ có một người bị bịt mắt, những người còn lại sẽ đứng thành vòng tròn quanh người đó. Khi khẩu hiệu "bắt đầu" được hô vang, mọi người sẽ đi xung quanh cho đến khi có khẩu hiệu "dừng lại". Khi ấy người bị bịt mắt sẽ đi xung quanh để bắt một ai đó. Nếu đoán đúng tên thì người bị bắt sẽ phải ra thay thế, còn nếu đoán sai thì người đang bịt mắt vẫn phải tiếp tục đi "bắt dê".
Không phải vì những trò chơi dân gian đã trở nên nhàm chán với các em mà nguyên nhân là thiếu không gian để chúng có thể tự do chơi đùa, thiếu sự quan tâm, hướng dẫn của các bậc cha mẹ. Vì vậy rất mong các bậc phụ huynh dành thêm thời gian để lắng nghe những tâm sự của con em mình nhiều hơn, hướng dẫn cách chơi những trò chơi dân gian cho trẻ, góp phần giúp con em mình phát triển một cách toàn diện hơn.
HOÀNG LÊ
