Tiến sĩ Nguyễn Quốc Anh, Giám đốc Trung tâm Thông tin (UB DS, GĐ&TE): Tỷ lệ giới tính của các nhóm tuổi, đặc biệt của nhóm tuổi trẻ em mới sinh vẫn ở mức độ bình thường, an toàn theo quy định nhân khẩu học, tuy có cao hơn so với những thời gian trước đây nhưng điều này cũng là hợp lý.

Trong thời gian qua, trên một số phương tiện thông tin đại chúng đề cập đến mất cân bằng tỷ số giới tính, đặc biệt là tỷ số giới tính khi sinh của dân số Việt Nam. Theo Tiến sĩ Nguyễn Quốc Anh, Giám đốc Trung tâm Thông tin (Uỷ ban Dân số, Gia đình và trẻ em Việt Nam-UB DS, GĐ&TE): Trước hết cần xem xét tỷ lệ giới tính là gì? Tỷ số giới tính là tỷ lệ nam so với nữ trong một dân số, thường được biểu thị bằng số nam trên 100 nữ (theo Cẩm nang dân số học của Liên Hợp Quốc). Tỷ lệ giới tính thông thường trong khoảng 95 đến trên 100. Tỷ lệ giới tính khi sinh có cao hơn, thông thường là từ 97 đến 108. Khi tỷ lệ giới tính trên 110 là cần chú ý theo dõi, xem xét. Khi tỷ lệ giới tính trên 120 là tình hình bất thường và cần chú trọng nghiên cứu. Để nghiên cứu chuyên sâu, sớm phát hiện tình hình, người ta thường xem xét tỷ số giới tính khi sinh (tỷ số giới tính của nhóm trẻ em 0 tuổi).

Ảnh: VOV

Theo nhân khẩu học, tỷ lệ giới tính là chỉ tiêu phản ảnh cơ cấu dân số, do vậy phải đảm bảo tuân thủ theo luật số lớn. Do vậy nghiên cứu tỷ lệ giới tính là phải tính tỷ lệ giới tính của một tập hợp lớn số người, thường là của quy mô dân số một nước, một khu vực hoặc của một tỉnh/ thành phố với quy mô dân số ít nhất là hàng triệu dân. Nếu tính tỷ số giới tính của một xã, phường hoặc của một xóm, thôn, ấp/bản là không chính xác, không có tính thống kê vì số sinh ít không phản ảnh được tính đại diện cơ cấu dân số của một tập hợp người. Do vậy khi nghiên cứu tỷ số giới tính, thường phải căn cứ vào số liệu Tổng điều tra dân số (TĐTDS), số liệu của các cuộc điều tra quốc gia với quy mô lớn.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (TCTK), ngoại trừ những năm từ 1931 đến 1940 dân số Việt Nam có tỷ số giới tính khoảng 97-98. Tỷ số giới tính ổn định trong suốt khoảng 50 năm (1943-1989) và chỉ dao động trong khoảng 94 đến 96. Theo số liệu TĐTDS 1979-1989, tỷ lệ giới tính ổn định ở mức trên 94 (94,2 và 94,7) có tăng nhưng không đáng kể trong khoảng thời gian 10 năm. Tỷ lệ giới tính của các tỉnh/thành phố đều ở dưới mức 100. Ngoại trừ Quảng Ninh có tỷ lệ giới tính là 100,8 và 102, đây cũng là khu vực mỏ than, tập trung nhiều lao động nam giới là điều bình thường.

Theo các số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê công bố thì có tỷ lệ giới tính chia theo các nhóm tuổi tính từ kết quả điều tra Biến động dân số 1.4 hàng năm được công bố trong ấn phẩm phát hành chính thưc hàng năm. Đây là các cuộc điều tra chọn mẫu quốc gia, có cỡ mấu rất lớn và số liệu đại diện cho tất cả 64 tỉnh/thành phố. Theo các nguồn số liệu này thì tỷ lệ giới tính của các nhóm tuổi, đặc biệt của nhóm tuổi trẻ em mới sinh vẫn ở mức độ bình thường, an toàn theo quy định nhân khẩu học, tuy có cao hơn so với những thời gian trước đây, nhưng điều này cũng là hợp lý vì trước đây Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh và hiện nay cơ cấu dân số chịu tác động của quy luật tăng bù sau chiến tranh.

Tỷ lệ giới tính ở trẻ em có tăng nhưng vẫn ở mức chấp nhận được

Tiến sĩ Nguyễn Quốc Anh cũng cho biết: Hiện nay Trung tâm Thông tin (UB DS, GĐ&TE) đã tính toán tỷ lệ giới tính của trẻ em từ nguồn số liệu về cấp thể khám chữa bệnh miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi. Với quy mô khoảng trên 8 triệu trẻ em, hy vọng đây cũng là một nguồn số liệu đáng tin cậy để chúng ta xét vấn đề này. Kết quả tính sơ bộ từ số liệu của 9 tỉnh/thành phố cho thấy tỷ lệ giới tính ở số trẻ em này có tăng nhưng vẫn ở mức chấp nhận được (thấp nhất 101/100 và cao nhất là 113/100).

Những nguồn số liệu thông tin vừa qua thường sử dụng tỷ số giới tính được tính từ một đơn vị nhỏ (xã/phường) hoặc từ nguồn báo cáo thống kê định kỳ. Nếu tính ở quy mô nhỏ thì không đúng thực chất thống kê của chỉ số này. Số liệu từ báo cáo thống kê định kỳ sẽ có những sai số như: Số trẻ mới sinh thông qua ghi chép đơn thuần của cộng tác viên, chưa được kiểm tra đánh giá kỹ. Đây chỉ là số ghi chép số trẻ mới sinh ra trong khoảng thời gian đăng ký; Số sinh của những tháng vừa thu nhập chịu sự biến động của nhiều nguyên nhân khách quan: năm tốt, năm chẵn sinh nhiều, sinh theo mùa vụ, những biến động cụ thể trong năm tác động đến hành vi sinh sản…; Sai số do phương pháp thu nhập số liệu, ghi chép thông tin… Do vậy không nên dùng nguồn số liệu này để kết luận về tình trạng cơ cấu giới của dân số hiện nay, mà phải sử dụng đúng các nguồn số liệu tin cậy.

Về thông tin mất cân bằng giới tính có đủ căn cứ hay không, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Anh cho rằng, để làm rõ vấn đề này, lãnh đạo UB DS, GĐ&TE đã chỉ đạo thực hiện ngay một số các giải pháp cụ thể như sau: Phối hợp với Tổng cục Thống kê thu nhập và phân tích tỷ lệ giới tính khi sinh trong kết quả điều tra quốc gia về biến động dân số 1/4/2006. Theo kế hoạch đã thống nhất hiện nay đang nhập tin tại Trung tâm tính toán Tổng cục Thống kê. Cuối tháng 9/2006 sẽ có số liệu sơ bộ. Tháng 10/2006, các chuyên gia của Tổng cục Thống kê, UB DS, GĐ&TE sẽ phối hợp với chuyên gia của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc phân tích số liệu. Dự kiến tháng 11/2006 sẽ công bố kết quả sơ bộ của cuộc điều tra. Đây sẽ là nguồn số liệu đảm bảo độ tin cậy để chúng ta đánh giá về vấn đề cân bằng giới tính ở Việt Nam. Vụ Truyền thông Giáo dục chủ trì tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục về vấn đề cơ cấu giới tính dân số, giới tính khi sinh để mọi người dân hiểu rõ, hiểu đúng về vấn đề này và có những hành vi đúng về giới tính khi sinh; thành lập tổ công tác để xử lý các điểm nổi cộm, thí dụ như đã có tổ công tác xuống xã Bắc Lũng, Bắc Giang là một số nơi mà các phương tiện thông tin đại chúng đã đưa tin.

Theo Gia đình và Xã hội