Thời gian qua, một số hộ cận nghèo chưa tham gia BHYT dù được Nhà nước hỗ trợ đến 95% chi phí mua thẻ BHYT. Với mức viện phí tăng như hiện nay, chi phí khám, chữa bệnh với những hộ cận nghèo, nếu không có thẻ BHYT sẽ càng khó khăn hơn.

Nhiều hộ cận nghèo còn… nghèo

Gia đình anh N.A.T ở thôn Đông Phước (xã Hòa An, huyện Phú Hòa) thuộc diện cận nghèo. Nhà có 5 người nhưng anh T chỉ mua BHYT cho vợ. Anh T cho hay, nếu mua BHYT cho cả nhà, dù được Nhà nước hỗ trợ thì gia đình cũng mất mấy trăm ngàn mỗi năm. Hơn nữa, các thành viên trong gia đình đều còn trẻ, khỏe mạnh. “Tôi biết hộ cận nghèo được hưởng nhiều chế độ, chính sách, trong đó có hỗ trợ mua BHYT. Nhưng cuộc sống còn nhiều khó khăn nên tôi không nghĩ tới việc mua BHYT cho mọi người trong nhà”, anh T nói.

Gia đình chị N.T.T.N (xã Đa Lộc, huyện Đồng Xuân) cũng là hộ cận nghèo, có 4 người nhưng đều không tham gia BHYT. Chị N tâm sự: Tôibiết là có thẻ BHYT thì khi ốm đau sẽ giảm được rất nhiều chi phí thuốc men, viện phí. Nhưng vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên chúng tôi chưa có điều kiện mua BHYT.

Không riêng anh T, chị N, theo thống kê của BHXH tỉnh, hiện toàn tỉnh còn gần 2.900 người cận nghèo chưa tham gia BHYT. Ngân sách nhà nước hỗ trợ đến 95%, hộ cận nghèo chỉ đóng 5% (tương đương 48.600 đồng/thẻ BHYT/năm) nhưng nhiều người thuộc diện hộ cận nghèo vẫn chưa mặn mà tham gia BHYT.

Theo ông Nguyễn Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa, với một hộ cận nghèo khoảng 3-4 khẩu, vài trăm nghìn để mua BHYT là cả vấn đề. Ngoài ra, hộ cận nghèo tham gia BHYT ở huyện Sơn Hòa còn thấp, nguyên nhân chủ yếu do mức thu nhập để xác định hộ nghèo và hộ cận nghèo chênh lệch không nhiều, do đó nhiều hộ cận nghèo không đủ khả năng tham gia BHYT.

“Đối với hộ cận nghèo có nhiều nhân khẩu thì chỉ một hoặc hai người tham gia, ưu tiên cho người già, hay ốm đau, mắc bệnh nặng. Điều này gây không ít khó khăn và dẫn đến tình trạng tái nghèo của nhiều hộ cận nghèo khi bị bệnh phải nhập viện điều trị thì chi phí gấp rất nhiều lần”, ông Phụng trăn trở.

Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động

Cũng theo ông Nguyễn Đình Phụng, ngoài nguyên nhân trên, mạng lưới cộng tác viên còn ít nên công tác tuyên truyền, vận động, giải thích về tính nhân đạo, nhân văn, cộng đồng chia sẻ của chính sách BHYT chưa thực sự hiệu quả. Các đại lý thu BHYT ở các xã, phường, thị trấn chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm trong việc triển khai, vận động người dân thuộc hộ cận nghèo tham gia BHYT…

Thêm nữa, không ít người thuộc diện hộ cận nghèo chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa của việc tham gia BHYT. Nhiều người băn khoăn, tiêu chuẩn xét giữa hộ nghèo và hộ cận nghèo có khoảng cách rất ngắn. Với mức viện phí tăng như hiện nay, việc khám, chữa bệnh với những trường hợp khó khăn, nếu không có thẻ BHYT sẽ càng khó khăn hơn.

Đồng Xuân là địa phương có tỉ lệ hộ cận nghèo tham gia BHYT thấp. Bà Nguyễn Thị Bắc Hải, Phó Giám đốc Quản lý điều hành BHXH huyện Đồng Xuân cho rằng để người cận nghèo được hưởng chính sách hỗ trợ mức đóng BHYT theo quy định và tăng số người tham gia BHYT, BHXH huyện tiếp tục tham mưu UBND huyện chỉ đạo UBND các xã, thị trấn tăng cường công tác phối hợp và tuyên truyền chính sách BHYT đến người dân một cách đầy đủ, cặn kẽ, phân tích điểm lợi, điểm thiệt khi không tham gia BHYT. Ngành BHXH cũng tiếp tục phối hợp với ngành Y tế tổ chức tốt công tác khám chữa bệnh.

“Công tác tuyên truyền cần làm rõ thiệt hại lớn đến đời sống kinh tế gia đình đối với các hộ cận nghèo trong trường hợp bệnh đau phải nhập viện. Chi phí điều trị lúc đó có khi lên đến tiều triệu, chục triệu, trăm triệu. Trong khi từ đầu chỉ cố gắng tiết kiệm thêm 48.600/người/năm để mua BHYT”, bà Nguyễn Thị Bắc Hải phân tích.

Như vậy, để tăng số hộ cận nghèo tham gia BHYT, giải pháp cơ bản vẫn là đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của mọi người dân, nhất là những người trong diện hộ cận nghèo tự giác tham gia BHYT theo quy định, có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan BHXH và chính quyền địa phương, cán bộ cơ sở.

VĂN TÀI