Vào những ngày hè, nhiều người tìm đến các quán ăn dọc đường Bạch Đằng (TP Tuy Hòa) thưởng thức các món ăn nấu từ cá ồ như cá ồ nướng, cá ồ nấu mẳn, cá ồ trụng… Những món ăn này để lại ấn tượng trong lòng thực khách.

Chinh phục thực khách gần xa

Nhân chuyến công tác tại Tuy Hòa, nhà văn Đoàn Thạch Biền từ TP Hồ Chí Minh rủ bạn đến đường Bạch Đằng (cạnh chân cầu Hùng Vương) ăn cá ồ nướng. “Đến Tuy Hòa mà không ăn cá ồ nướng coi như chưa đến nơi này. Cá ồ nhiều nơi cũng có, nhưng cá ồ ở Phú Yên thì không đâu sánh bằng”, nhà văn Đoàn Thạch Biền nói.

Tham gia câu chuyện, anh Nguyễn Văn Duy đang công tác ở TP Hồ Chí Minh, đi cùng với nhà văn Đoàn Thạch Biền, nói: “Cá ồ không ăn thì thôi, khi ăn phải ăn cho đã. Cách ăn đúng điệu là bẻ bánh tráng làm bốn, nhúng nước, lấy từng miếng trải ra lòng bàn tay, gắp rau, giá, dừa nạo, cà dĩa rải đều rồi gắp miếng cá nướng xếp chồng lên cuốn lại. Bánh tráng cuốn với cá ồ nướng phải chấm với nước mắm được làm từ ruột cá ồ, ăn vào cho hương vị rất đặc biệt. Mỗi khi có dịp về Tuy Hòa, tôi không bao giờ bỏ qua món cá ồ”.

Tại một quán ăn dưới chân cầu Hùng Vương, chị Bùi Thị Hằng ở phường Phú Thạnh (TP Tuy Hòa) cùng một nhóm người gọi món cá ồ nấu mẳn ăn với bún. Chỉ một lát, chủ quán bưng ra tô canh mẳn nghi ngút khói thơm lừng.

Chủ quán cho hay: Cá ồ dùng nấu mẳn phải là loại cá ồ chớp nháy, khi ghe đánh bắt vừa cập bờ mắt cá còn long lanh. Bắc nồi nước lên bếp, chờ cho nước sôi, gắp cá thả vô nồi, canh vớt bọt cho nước trong, sau đó hạ nhỏ lửa, nấu thêm vài phút nữa thì nêm gia vị cho vừa là xong. Ai thích ăn cay thì cho thêm ớt xanh.

Tại các quán khu vực bờ kè Bạch Đằng, một con cá ồ nướng có giá 30.000 đồng, hợp túi tiền của nhiều người. Cách làm ra món cá ồ nướng tại các quán ở Tuy Hòa tương đối giống nhau. Cá ồ trước khi đem nướng được sơ chế qua, ướp hành, tiêu, ớt, tỏi rồi nhét vô bụng cá một số củ hành tươi đã được đập dập và ít hành lá.

Cá ồ được nướng qua 2 công đoạn. Lúc đầu cá ồ nướng “trùm mền” bằng cách quấn giấy bạc để giữ nước cá cho ngọt. Khi cá chín, tháo giấy bạc ra nướng lại trên lửa than, gọi là cá ồ “nằm lửa”, thơm lừng.

Ngoài ra, người dân địa phương còn chế biến cá ồ thành các món cá ồ nấu dưa muối, cá ồ kho măng…

Đặc sản của người miền núi

Cá ồ từ xa xưa là món ăn gắn liền với đời sống của người dân miền núi. Tuy nhiên, ở miền núi, người dân khó được ăn cá ồ tươi, mà chỉ ăn cá ồ trụng, có người gọi là “ồ ngư nhiệt thủy”, nghĩa là cá ồ trụng/hấp nước sôi.Trước đây, đường đi về miền núi còn khó khăn, người dân ăn nhín cá ồ trụng bằng cách nấu hai nồi.

Nhà báo Trình Kế, Trưởng văn phòng thường trú Báo Nhân dân tại Phú Yên cho hay: Quê tôi ở xã Xuân Quang 3, huyện Đồng Xuân. Hồi mới giải phóng, phiên chợ quê thường bán cá ồ trụng. Mẹ tôi mua về kho măng, ăn hết nồi măng còn lại cá ồ, ra sau nhà hái nắm lá giang về nấu chua ăn nhín cho giáp phiên chợ. Cách nấu chua cá ồ với lá giang cũng đơn giản. Bắc nồi nước lên bếp, khi nước sôi thì bỏ miếng cá ồ vô rồi vò lá giang cho vào nêm nếm là được nồi canh chua thơm ngon. Món canh chua lá giang nấu cá ồ trụng kèm theo chén muối ớt rừng cay nồng ăn hết cơm.

Theo nhiều người lớn tuổi ở miền núi, thời chiến tranh, người dân ở miền xuôi thường tiếp tế cá ồ trụng lên cho bộ đội và những chiến sĩ cách mạng hoạt động ở vùng núi Đồng Xuân, Sơn Hòa. Khi đó, cá ồ trụng trở thành đặc sản của bộ đội và cả bà con nơi đây.

Ngày nay cũng vậy, ở vùng miền núi, vùng sâu vùng xa các huyện Đồng Xuân, Sơn Hòa…, cá ồ trụng vẫn là đặc sản mà bà con luôn chờ đợi các chợ di động mang lên từ miền xuôi. Mỗi năm, vào mùa nắng nóng, biển có nhiều cá ồ, bán tươi không kịp thì người ta mới trụng, khi đó cá ồ trụng mới vượt hàng chục cây số đến buôn làng. 

MẠNH LÊ TRÂM