Thời gian qua, trên địa bàn cả nước xảy ra không ít vụ cháy, nổ kinh hoàng liên quan đến việc hàn cắt kim loại, gây ra những hậu quả thương tâm, thiệt hại lớn về người và tài sản.
Việc hàn cắt kim loại mặc dù đã được lực lượng cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (PCCC-CNCH) cảnh báo nhiều lần nhưng tình trạng bất cẩn vẫn diễn ra và để lại những nỗi đau chưa bao giờ nguôi.
Hậu quả khôn lường
Điển hình, vụ cháy xảy ra vào ngày 1/11/2016, tại quán karaoke ở số 68 đường Trần Thái Tông, quận Cầu Giấy, Hà Nội, làm chết 13 người, thiêu rụi hoàn toàn mặt tiền 4 căn nhà 8 tầng và nhiều xe máy, ô tô bị hư hỏng. Nguyên nhân vụ cháy được xác định do khi cắt bản lề cửa ở tầng 2, thợ hàn đã để tia lửa bắn lên vách, bắt cháy và ngọn lửa lan rộng.
Hay vụ cháy xảy ra vào chiều 21/12/2018, tại Nhà hàng Ruby (khu phố 4, phường Xuân Hòa, TX Long Khánh, tỉnh Đồng Nai) khiến 7 người tử vong. Thời điểm xảy ra cháy, Nhà hàng Ruby đang tạm ngưng hoạt động, các công nhân đóng kín cửa để thực hiện việc cải tạo, sửa chữa chuyển đổi công năng từ nhà hàng sang kinh doanh dịch vụ karaoke. Tuy nhiên, trong quá trình hàn xì, tia lửa điện máy hàn bất ngờ bén sang những vật liệu dễ cháy rồi cháy lan làm nổ máy lạnh khiến các công nhân tử vong.
Và mới đây nhất, vụ cháy tại quán Karaoke ISIS (số 231 bờ sông Quan Hoa, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) ngày 1/8 vừa qua, nguyên nhân ban đầu cũng xác định do hàn cắt kim loại trong quá trình sửa chữa. Trong vụ cháy này, 3 cán bộ chiến sĩ Đội Cảnh sát PCCC-CNCH, Công an quận Cầu Giấy, Hà Nội đã anh dũng hy sinh trong khi làm nhiệm vụ chữa cháy và CNCH.
Các vụ cháy trên cho thấy, việc hàn cắt kim loại tưởng chừng như không có gì quá nguy hiểm nhưng nếu sơ ý, chủ quan, thao tác không cẩn trọng vẫn có thể gây ra những hậu quả vô cùng lớn, thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.
Đồng bộ các biện pháp an toàn
Trước tình hình trên, để bảo đảm an toàn PCCC trong quá trình hàn cắt kim loại, giảm tối đa nguy cơ dẫn đến cháy, nổ; loại bỏ thương vong về người, hạn chế thấp nhất thiệt hại về tài sản, Phòng Cảnh sát PCCC-CNCH, Công an Phú Yên khuyến cáo người dân cần quan tâm và thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:
Thứ nhất, khi tiến hành công việc hàn cắt trong các buồng, thùng, khoang, bể phải thực hiện thông gió, cử người theo dõi và phải có biện pháp an toàn cụ thể và được người có trách nhiệm duyệt, cho phép. Không tiến hành hàn ở các hầm, thùng, khoang, bể đang có áp suất hoặc đang chứa chất dễ cháy, nổ.
Thứ hai, khi hàn bên trong các hầm, thùng, khoang, bể phải tiến hành thông gió với tốc độ gió từ 0,3-1,5m/s. Phải kiểm tra đảm bảo hầm, thùng, khoang, bể kín không có hơi khí độc, hơi khí cháy nổ mới cho người vào hàn.
Thứ ba, trong quá trình hàn cắt kim loại phải tổ chức che chắn bằng các vật liệu không cháy hoặc di chuyển các vật liệu dễ cháy ra khỏi khu vực hàn cắt (tối thiểu 10m), không để vảy hàn có nhiệt độ cao tiếp xúc với các vật liệu dễ cháy, phải có biện pháp an toàn PCCC và phương án xử lý cháy, nổ. Khi tiến hành hàn trên cao và ngoài trời tại các vị trí hàn, nếu chưa có biện pháp phòng chống cháy nổ thì không được tiến hành công việc hàn cắt; phải làm sàn bằng vật liệu không cháy (hoặc khó cháy).
Thứ tư, khu vực hàn cắt kim loại phải cách ly với khu vực làm các công việc khác. Trường hợp do yêu cầu của quy trình công nghệ, cho phép bố trí chỗ hàn cùng với khu vực làm việc khác, nhưng giữa các vị trí phải đặt tấm chắn bằng vật liệu không cháy. Khi khử dầu mỡ trên bề mặt của vật hàn phải dùng những chất không gây cháy nổ và không độc hại.
Thứ năm, sử dụng máy hàn phải đảm bảo chất lượng theo quy định. Chỉ sử dụng những người có chứng chỉ về công việc hàn, được huấn luyện về an toàn lao động, an toàn PCCC để thực hiện công việc hàn, cắt kim loại; thường xuyên huấn luyện về an toàn lao động cho công nhân hàn, để họ nắm vững đặc điểm nguy hiểm cháy, nổ trong hàn, cắt kim loại, biết cách sử dụng thành thạo các loại phương tiện chữa cháy tại chỗ để có thể dập tắt được đám cháy ngay khi mới phát sinh.
Thứ sáu, chỉ sử dụng các dụng cụ hàn cắt đảm bảo an toàn như: các chai khí trong thời hạn kiểm định, dây dẫn khí đảm bảo kín; đường ống dẫn khí phải được bảo vệ tránh tia lửa hàn, xỉ hàn và dầu mỡ; không đặt các chai khí gần nguồn nhiệt, hệ thống điện... Trong quá trình hàn cần trang bị các phương tiện PCCC cần thiết, như bình chữa cháy tại khu vực tiến hành hàn cắt để có thể xử lý kịp thời khi có sự cố cháy nổ xảy ra. Khi ngừng công việc hàn cần kiểm tra khu vực xung quanh xem có tồn tại các nguy cơ, yếu tố dẫn đến cháy nổ không, nếu có thì phải loại trừ ngay.
Thứ bảy, đối với thợ hàn phải thực hiện các biện pháp an toàn PCCC sau:
Chuẩn bị đầy đủ các loại trang bị bảo hộ cá nhân (giày, găng tay, kính hàn...). Sắp xếp nơi làm việc gọn gàng, kiểm tra tình trạng nước, cát, bình chữa cháy trang bị cho khu vực hàn, chuẩn bị chậu nước để làm nguội mỏ hàn.
Không được dùng búa hoặc các dụng cụ phát tia lửa để gõ vào nắp chai chứa khí.
Khi mồi lửa cho mỏ hàn hơi phải dùng diêm, bật lửa chuyên dùng. Khi tiến hành hàn không quàng ống dẫn khí vào cổ, vào vai, kẹp chân, cuộn tròn hoặc bẻ gập ống. Khi mỏ hàn hơi đang cháy không mang ra khỏi khu vực làm việc dành riêng cho thợ hàn. Khi tiến hành hàn ở trên cao không được mang mỏ hàn hơi đang cháy để leo thang. Trong thời gian giải lao phải tắt lửa mỏ hàn và đóng van cấp khi tới mỏ hàn.
Kiểm tra kỹ mỏ hàn, bộ giảm áp, ống dẫn khí, các vị trí nối giữa mỏ hàn với ống nối và với chai chứa khí. Trong khi hàn không mang các thiết bị, mỏ hàn ra khỏi khu vực dành riêng cho thợ hàn, nếu giải lao cần khóa tất cả các van dẫn khí, ngắt nguồn điện đối với máy biến áp hàn, thu dọn gọn gàng dụng cụ và cấm người ngoài vào khu vực hàn hoặc sử dụng bất kỳ thiết bị nào phục vụ quá trình hàn.
Khi hàn hồ quang chỉ được phép cấp điện từ máy phát điện hàn, máy biến áp hàn, máy chỉnh lưu hàn. Không được phép cấp trực tiếp từ lưới điện động lực, lưới điện chiếu sáng hoặc lưới điện xe điện...
Ngoài ra, cần trang bị các phương tiện PCCC cần thiết như bình chữa cháy tại khu vực hàn cắt để có thể xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố cháy nổ. Thợ hàn phải được tập huấn về nghiệp vụ PCCC; nắm vững đặc điểm nguy hiểm cháy nổ trong hàn cắt kim loại; biết sử dụng thành thạo các loại phương tiện chữa cháy tại chỗ để có thể dập tắt được đám cháy ngay khi mới phát sinh.
Phương pháp hàn chỉ có thể kết chặt những mẩu kim loại lại với nhau chứ không thể hàn gắn được những nỗi đau thương, mất mát, những tổn thất to lớn về nhân sinh... Vì vậy, mọi người phải thật sự nghiêm túc, nêu cao tinh thần trách nhiệm, quan tâm và đầu tư cho công tác PCCC, chấp hành tốt các quy định đảm bảo an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ; luôn đề cao cảnh giác, tỉnh táo trong khi hàn cắt kim loại.
Thượng tá ĐÀO THẾ HẢI
Phó Trưởng phòng Cảnh sát PCCC-CNCH Công an tỉnh
