Tôi vừa có dịp về quê ăn giỗ. Quê tôi được nối với quốc lộ cũ bởi con đường độc đạo chạy qua một cánh đồng. Trước đây, đoạn đường này ám ảnh tôi nhiều lắm bởi sự lầy lội, mất vệ sinh, hoang vắng... Những tháng mùa mưa, trời mưa tầm tã, mỗi lần về quê, tôi thường đi đường vòng từ một xã khác để về nhà, tuy xa hơn nhưng cảm thấy yên tâm. Nay thì khác hẳn, con đường này được bê tông hóa phẳng lỳ, được kéo điện sáng trưng, người qua kẻ lại đông vui. Tôi thầm nghĩ, đường sá thế này ai lại không muốn về quê!
Về đến nhà thờ họ, gặp chú tôi ở đó. Sau khi hỏi thăm sức khỏe, công việc làm ăn, tôi khoe với chú nhờ đi tắt qua cánh đồng nên đã tiết kiệm khá nhiều thời gian, công sức. Nghe vậy, chú nói: Đúng rồi, bây giờ con đường này đã trở thành con đường đẹp và vui nhất, không còn như xưa...!
Với gần 16 năm làm Trưởng Ban Công tác Mặt trận (CTMT) thôn, chú tôi khẳng định: 3 năm nay, nhờ đẩy mạnh công cuộc xây dựng nông thôn mới, người dân phát huy quyền làm chủ tối đa trên nhiều lĩnh vực, rất hiệu quả. Hiệu quả thấy rõ nhất đó là bà con đã xây dựng được các mô hình tổ tự quản về bảo vệ môi trường, an ninh trật tự, an toàn giao thông... Tôi liền hỏi lại: Cháu đọc báo, xem ti vi cũng nghe nhiều về mô hình tự quản nhưng mô hình này như thế nào chú?
Nghe vậy, ông nói luôn một mạch: Cũng tùy vào điều kiện, tình hình của từng nơi để xây dựng mô hình. Như thôn ta hiện nay đã có đến 3 tổ tự quản, mỗi tổ có từ 9-16 thành viên. Mỗi tổ phụ trách một lĩnh vực, tự xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện một cách phù hợp. Người đứng đầu các tổ này thường là những người làm công tác dân vận, Mặt trận hoặc đại diện các tổ chức thành viên.
Thấy tôi cũng còn “mù mờ” chưa hiểu, ông cho biết thêm về “chuyên môn, nghiệp vụ” của các tổ tự quản này. Ông nói, cụ thể như tổ tự quản bảo vệ môi trường chẳng hạn, gồm 16 thành viên, do chi hội trưởng phụ nữ làm tổ trưởng.
Theo kế hoạch, mỗi tháng 2 ngày vào thứ bảy, chủ nhật, các thành viên chia nhau vệ sinh đường làng ngõ xóm. Không chỉ tự nguyện thu gom rác, họ còn vận động người dân phải bỏ rác đúng nơi quy định, đúng ngày giờ; cách tiêu hủy rác hoặc đóng phí tham gia dịch vụ thu gom rác thải, phát quang bờ rào, cổng ngõ. Được một thời gian, khu vực “nội thôn” đã sáng sủa hơn, ý thức của người dân ngày càng được nâng cao.
Vấn đề nan giải nhất đó là những nơi công cộng như gần trường học, những đoạn đường nội đồng từ lâu nay đã trở thành tụ điểm tập trung rác thải vô tội vạ. Điều đáng nói, đây không chỉ là nơi tập trung rác do người dân trong thôn gây ra mà còn do người dân ở các thôn lân cận đưa tới.
Vì vậy, công tác bảo đảm vệ sinh môi trường ở đây có phần khó khăn hơn. Tổ tự quản liền chia nhau kiểm tra, giám sát vào những giờ cao điểm. Đồng thời có sự phối hợp giữa ban CTMT các thôn, kịp thời nhắc nhở các trường hợp ở thôn khác đến đây vứt rác. Nhờ vậy, tình hình vứt rác vô tội vạ tại những nơi công cộng đã dần được cải thiện, đến nay hầu như không còn nữa.
Còn các tổ tự quản về an ninh trật tự, an toàn giao thông cũng vậy. Sự vào cuộc của các tổ này đã giúp thôn giữ vững danh hiệu Thôn văn hóa 18 năm liền và đang cùng chung sức xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới vào cuối năm nay.
Bây giờ tôi đã hiểu, các mô hình tự quản hiệu quả thật!
NHÂN VĂN
