Nhà trường là nơi các em được học tập, được vui chơi, giải trí lành mạnh, là nơi hình thành và củng cố tình yêu quê hương đất nước, yêu ông bà, cha mẹ, anh chị em, là nơi hình thành và củng cố ý thức chấp hành pháp luật cũng như nội quy của nhà trường.

Do vậy, bên cạnh vai trò không thể thiếu của gia đình trong việc hình thành nhân cách và phát triển ý thức, thì vai trò của nhà trường trong việc giáo dục và rèn luyện các em trở thành công dân mẫu mực trong xã hội cũng không kém phần quan trọng.

Trong việc bảo đảm quyền tham gia của trẻ em trong quá trình học tập tại trường, Luật Giáo dục năm 2005 khẳng định trách nhiệm của nhà trường cũng như của thầy cô giáo như sau:

Nhà trường phải chủ động phối hợp với gia đình để thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thường xuyên cung cấp thông tin về công tác giáo dục cho người học, cha mẹ hoặc người giám hộ, phải tổ chức các hoạt động xã hội để người học tham gia.

Thầy cô giáo không được xúc phạm danh dự, nhân phẩm, xâm phạm thân thể của người học. Nếu vi phạm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Luật Giáo dục năm 2005 nghiêm cấm các hành vi hành hạ, ngược đãi học sinh trong các cơ sở giáo dục (Điều 118). Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam chưa có quy định về thủ tục cho phép trẻ em trong các cơ sở giáo dục, cơ sở trợ giúp trẻ em…, nhất là những cơ sở giáo dục trẻ em vi phạm pháp luật, tìm kiếm lời khuyên một cách bí mật và khiếu nại khi bị lạm dụng thể chất.

Luật nghiêm cấm “ngược đãi” học sinh, nhưng không định nghĩa thế nào là “ngược đãi” và cũng không rõ thuật ngữ này có bao gồm mọi hình thức trừng phạt thân thể hay không. Trong khi đó, trên thực tế, việc sử dụng hình thức trừng phạt thân thể để uốn nắn trẻ của cha mẹ, các thành viên trong gia đình và giáo viên hiện nay vẫn còn khá phổ biến. Bảo vệ trẻ em tránh khỏi hình thức lạm dụng này đòi hỏi phải có những nỗ lực đồng bộ hơn của các cơ quan thi hành pháp luật, đặc biệt ở các cơ sở giáo dục, trung tâm bảo trợ xã hội và các trung tâm phục hồi, cũng như giáo dục và nâng cao nhận thức của cha mẹ và cộng đồng.

HOÀNG LÊ (tổng hợp)