Trong quá trình triển khai thực hiện các quy định về thuế thu nhập cá nhân thì một trong những nội dung được nhiều người nộp thuế quan tâm tìm hiểu nhất đó là: Quy định về giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc là cá nhân không nơi nương tựa.
Quy định này được quy định cụ thể tại điểm d4 khoản 1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC ngày 15/8/2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Luật Thuế thu nhập cá nhân như sau: “Các cá nhân khác không nơi nương tựa mà người nộp thuế đang phải trực tiếp nuôi dưỡng và đáp ứng điều kiện tại điểm đ, khoản 1, Điều 9 bao gồm:
d.4.1) Anh ruột, chị ruột, em ruột của người nộp thuế.
d.4.2) Ông nội, bà nội; ông ngoại, bà ngoại; cô ruột, dì ruột, cậu ruột, chú ruột, bác ruột của người nộp thuế.
d.4.3) Cháu ruột của người nộp thuế bao gồm: con của anh ruột, chị ruột, em ruột.
d.4.4) Người phải trực tiếp nuôi dưỡng khác theo quy định của pháp luật”.
Tại điểm đ khoản 1 Điều 9 của Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định: “đ) Cá nhân được tính là người phụ thuộc theo hướng dẫn tại các tiết d.2, d.3, d.4, điểm d, khoản 1, điều này phải đáp ứng các điều kiện sau:
đ.1) Đối với người trong độ tuổi lao động phải đáp ứng đồng thời các điều kiện sau:
đ.1.1) Bị khuyết tật, không có khả năng lao động.
đ.1.2) Không có thu nhập hoặc có thu nhập bình quân tháng trong năm từ tất cả các nguồn thu nhập không vượt quá 1 triệu đồng.
đ.2) Đối với người ngoài độ tuổi lao động phải không có thu nhập hoặc có thu nhập bình quân tháng trong năm từ tất cả các nguồn thu nhập không vượt quá 1 triệu đồng”.
Hồ sơ chứng minh người phụ thuộc đối với các cá nhân khác theo hướng dẫn tại tiết d.4, điểm d, khoản 1, Điều 9 gồm:
“g.4.1) Bản chụp chứng minh nhân dân hoặc giấy khai sinh.
g.4.2) Các giấy tờ hợp pháp để xác định trách nhiệm nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật.
Trường hợp người phụ thuộc trong độ tuổi lao động thì ngoài các giấy tờ nêu trên, hồ sơ chứng minh cần có thêm giấy tờ chứng minh không có khả năng lao động như bản chụp giấy xác nhận khuyết tật theo quy định của pháp luật về người khuyết tật đối với người khuyết tật không có khả năng lao động, bản chụp hồ sơ bệnh án đối với người mắc bệnh không có khả năng lao động (như bệnh AIDS, ung thư, suy thận mãn...).
Các giấy tờ hợp pháp tại tiết g.4.2, điểm g, khoản 1, điều này là bất kỳ giấy tờ pháp lý nào xác định được mối quan hệ của người nộp thuế với người phụ thuộc như:
- Bản chụp giấy tờ xác định nghĩa vụ nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật (nếu có).
- Bản chụp sổ hộ khẩu (nếu có cùng sổ hộ khẩu).
- Bản chụp đăng ký tạm trú của người phụ thuộc (nếu không cùng sổ hộ khẩu).
- Bản tự khai của người nộp thuế theo mẫu ban hành kèm theo văn bản hướng dẫn về quản lý thuế có xác nhận của UBND cấp xã nơi người nộp thuế cư trú về việc người phụ thuộc đang sống cùng.
- Bản tự khai của người nộp thuế theo mẫu ban hành kèm theo văn bản hướng dẫn về quản lý thuế có xác nhận của UBND cấp xã nơi người phụ thuộc đang cư trú về việc người phụ thuộc hiện đang cư trú tại địa phương và không có ai nuôi dưỡng (trường hợp không sống cùng)”.
Thực hiện các quy định trên, hiện nay nhiều người nộp thuế khi đăng ký giảm trừ gia cảnh đã đăng ký rất nhiều người là anh ruột, chị ruột, em ruột; ông nội, bà nội; ông ngoại, bà ngoại; cô ruột, dì ruột, cậu ruột, chú ruột, bác ruột... vào danh sách giảm trừ gia cảnh để tính giảm trừ mà không quan tâm đến các điều kiện liên quan khác.
Để giúp người nộp thuế hiểu và thực hiện đúng các quy định trên, chúng tôi xin lưu ý thêm nội số nội dung cơ bản khi thực hiện quy định về giảm trừ gia cảnh trong trường hợp nêu trên như sau:
Thứ nhất: Người phụ thuộc là người không nơi nương tựa mà người nộp thuế đang phải có trách nhiệm trực tiếp nuôi dưỡng. Về nguyên tắc nghĩa vụ nuôi dưỡng được thực hiện theo 2 hình thức là tự nguyện và bắt buộc. Đối với hình thức tự nguyện thì các thành viên trong gia đình sẽ thỏa thuận về nghĩa vụ nuôi dưỡng và được các thành viên xác nhận. Đối với hình thức bắt buộc thì do tòa án quyết định. Như vậy, để chứng minh người nộp thuế đang phải trực tiếp nuôi dưỡng người phụ thuộc thì phải có các giấy tờ hợp pháp để xác định trách nhiệm nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật.
Thứ hai: Người phụ thuộc là người hiện đang không có thu nhập hoặc có thu nhập bình quân tháng trong năm từ tất cả các nguồn thu nhập (bao gồm cả trường hợp thu nhập từ kinh doanh nhỏ lẻ) không vượt quá 1 triệu đồng.
Thứ ba: Có xác nhận của UBND cấp xã nơi người nộp thuế cư trú về việc người phụ thuộc đang sống cùng hoặc xác nhận của UBND cấp xã nơi người phụ thuộc đang cư trú về việc người phụ thuộc hiện đang cư trú tại địa phương và không có ai nuôi dưỡng (trường hợp không sống cùng).
Các nội dung khác thực hiện theo quy định hiện hành.
KIỀU XUÂN CHINH (tổng hợp)
