“Nếu đạt được 3 mục tiêu 90-90-90 thì chúng ta có thể phát hiện được hầu hết những người nhiễm HIV trong cộng đồng; điều trị được hầu hết những người nhiễm HIV với kết quả điều trị tốt, người đã nhiễm HIV có sức khỏe tốt và giảm lây nhiễm HIV cho người khác, từ đó có thể đạt được mục tiêu to lớn hơn là kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030”. GS-TS Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết.

Theo GS-TS Nguyễn Thanh Long, đại dịch HIV/AIDS vẫn đang tiếp tục là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người; ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, trật tự an toàn xã hội và tương lai giống nòi của các dân tộc. Đến nay, thế giới có khoảng 35 triệu người nhiễm HIV hiện còn sống và gần 40 triệu người đã tử vong do AIDS kể từ đầu vụ dịch.

Việt Nam là quốc gia có số người nhiễm HIV đứng thứ 5 trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, sau các nước Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia và Thái Lan. Đến nay, cả nước đã có gần 230.000 trường hợp nhiễm HIV đang còn sống được báo cáo và tính từ đầu vụ dịch HIV/AIDS đến nay đã có hơn 86.000 người nhiễm HIV/AIDS tử vong.

Trong hơn 25 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền các cấp, sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể và của nhân dân, Việt Nam đã đạt được kết quả đáng ghi nhận trong công cuộc phòng chống HIV/AIDS. Năm 2015 là năm thứ 8, dịch HIV/AIDS ở Việt Nam giảm cả ba tiêu chí: giảm số người nhiễm mới HIV, giảm số người chuyển sang giai đoạn AIDS và giảm số người tử vong do AIDS. Việt Nam đã triển khai toàn diện, có hiệu quả các dịch vụ can thiệp về dự phòng, chăm sóc, hỗ trợ và điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS. Nhiều mô hình tốt trong các lĩnh vực khác nhau như các chương trình can thiệp giảm tác hại mà điển hình là điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone, chương trình khuyến khích sử dụng bao cao su, trao đổi bơm kim tiêm sạch; mở rộng điều trị thuốc kháng HIV cho người nhiễm HIV; triển khai sáng kiến điều trị 2.0; cung cấp các dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV lưu động tại cộng đồng đã được các tổ chức quốc tế đánh giá Việt Nam là điểm sáng trong khu vực về triển khai công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết: Mỗi năm, nước ta có hơn 10.000 trường hợp nhiễm mới HIV được phát hiện; HIV/AIDS vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam. Sự quay trở lại của đại dịch HIV/AIDS vẫn đang hiện hữu khi mà nguồn lực đầu tư cho hoạt động phòng chống HIV/AIDS đang giảm xuống, đặc biệt là nguồn viện trợ quốc tế bị cắt giảm mạnh, trong khi các biện pháp can thiệp giảm tác hại chưa được triển khai đủ mạnh trên diện rộng; tình trạng phân biệt đối xử vẫn còn. Và khi HIV/AIDS không nhận được sự quan tâm đúng mức của mỗi chúng ta. Để thực hiện mục tiêu kết thúc dịch HIV/AIDS ở Việt Nam vào năm 2030, ngay từ năm 2014, Việt Nam là quốc gia đầu tiên trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương cam kết hưởng ứng mục tiêu 90-90-90.

Chúng ta cũng nhận thức được rằng, việc thực hiện thành công các mục tiêu này còn nhiều khó khăn, thách thức. Theo ước tính và dự báo, Việt Nam hiện có khoảng 260.000 người nhiễm HIV trong cộng đồng, trong đó chỉ có khoảng 78% trong số người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của họ. Trong lĩnh vực điều trị, tính đến tháng 9/2015, toàn quốc có hơn 102.000 bệnh nhân (cả người lớn và trẻ em) đang được điều trị ARV, tỉ lệ người nhiễm HIV đang điều trị ARV mới đạt 45% số người nhiễm được phát hiện. Việc xét nghiệm tải lượng vi rút ở Việt Nam chưa mang tính thường quy. Việt Nam hiện còn khá xa so với mục tiêu mà Liên Hợp Quốc đặt ra.

Chúng ta xác định rằng: mục tiêu 90-90-90 là những dấu mốc quan trọng có tính chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS để có thể kết thúc dịch AIDS vào năm 2030 bởi vì:

Khi được xét nghiệm và phát hiện tình trạng nhiễm HIV của mình sớm thì người nhiễm sẽ tiếp cận sớm với dịch vụ điều trị và chăm sóc HIV. Họ cũng có cơ hội tiếp cận sớm các dịch vụ dự phòng để ngăn ngừa lây nhiễm HIV cho người thân và cho cộng đồng.

Việc điều trị sớm bằng thuốc ARV sẽ giúp cho người nhiễm HIV tiếp tục kéo dài cuộc sống khỏe mạnh, giảm các nhiễm trùng cơ hội và giảm khả năng lây nhiễm HIV cho người khác, giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Việc kiểm soát tải lượng vi rút HIV ở mức thấp là chỉ báo quan trọng về chất lượng và tuân thủ điều trị ARV của bệnh nhân.

Như vậy, nếu đạt được 3 mục tiêu 90-90-90, chúng ta có thể phát hiện được hầu hết những người nhiễm HIV trong cộng đồng; điều trị được hầu hết những người nhiễm HIV với kết quả điều trị tốt, người đã nhiễm HIV có sức khỏe tốt và giảm lây nhiễm HIV cho người khác, từ đó có thể đạt được mục tiêu to lớn hơn là kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030.

HÀ AN