Tàu thuyền công suất lớn, đánh bắt xa bờ có nhiều cá tôm, cho thu nhập cao nhưng nhiều ngư dân vẫn chưa đủ điều kiện vươn ra ngư trường xa, nên họ vẫn tiếp tục bám lấy nghề lưới thúng làm kế sinh nhai.

Nghề lưới thúng còn gọi là nghề lưới cước, lưới rê. Còn thuyền thúng có nhiều kích cỡ. Thúng đại thì ngư dân gắn thêm động cơ 6-8CV, ít hao nhiên liệu. Thúng trung, thúng tiểu thì chèo bằng dầm hoặc lắc tay lướt sóng.

Lưới rê quanh đảo

Ở làng chài thôn 2, xã Xuân Hải, TX Sông Cầu hầu như gia đình ngư dân nào cũng có ít nhất một chiếc thúng chai. Chiều muộn, cũng như nhiều ngư dân khác, cơm nước xong, ông Nguyễn Văn Vân ra bến kéo chiếc thuyền thúng từ trên bờ cát chuồi xuống mép nước rồi chất ngư cụ vào, bắt đầu cho đêm đánh bắt cá. Từ đây, ông Vân cùng bà con ngư dân trong làng bơi thúng, lướt sóng túa ra xung quanh đảo Nhơn Châu (Bình Định) thả lưới rê. “Tôi vay mượn vốn, sắm thúng đại có đường kính trên 3m có gắn máy. Thúng to, đủ rộng để bạ thêm hai thanh gỗ vào hai bên vành thúng làm chỗ cột võng để ngủ. Nhờ vậy mà những người mưu sinh từ nghề thúng này đêm nào cũng đi biển được. Còn trước đây thuyền thúng nhỏ chỉ lắc tay thôi thì đi hai bữa, nghỉ một bữa vì chịu không nổi khi ngồi ròng rã cả đêm và đôi tay phải bơi, lắc thúng liên tục”, ông Vân cho biết.

Mẻ lưới đầu tiên bủa xuống vào khoảng 9-10 giờ đêm. Vì có nhiều người cùng bủa lưới đánh bắt cá chung một khu vực nên mỗi giàn lưới ở hai đầu đều gắn đèn nhấp nháy báo hiệu để người khác không thả lưới chồng lên. Xong xuôi, cả đoàn thuyền thúng chai quay vào đảo Nhơn Châu tránh sóng, tranh thủ chợp mắt, nghỉ ngơi. Nửa đêm họ thức dậy đi thăm lưới, gỡ cá lần đầu. Đến mờ sáng họ lại thăm lưới lần nữa, rồi tranh thủ vô bờ bán cá.

Sau khi kéo mét lưới cuối cùng lên khỏi mặt biển, anh Thái Văn Tâm khẩn trương quay thúng chở cá vào bờ cho vợ kịp bán phiên chợ sáng sớm. Theo ngư dân này, hôm nào may mắn thì mỗi người kiếm được vài trăm nghìn đồng, cũng có khi lên đến tiền triệu. Nhưng cá tôm ngày càng cạn kiệt nên lắm lúc về thúng không hay chỉ đủ cho gia đình nấu nướng, dùng trong ngày. “Nghề lưới thúng, gặp hôm trúng cá rất ham, thả hết tay lưới này đến tay lưới khác, không thấy mệt gì cả. Mùa biển động thường từ tháng 9 năm này đến tháng 2 năm sau, cũng là mùa làm ăn của thuyền thúng. Vì cá theo con nước dạt vô bờ, lưới thúng bủa mới trúng. Còn mùa hè, thúng chỉ làm ăn được khi có gió nam mạnh, bám theo luồng cá trích”, anh Tâm chia sẻ.

Còn anh Bùi Văn Long trên chiếc thúng tiểu cũng từ biển về, đôi tay rắn chắc cầm cây dầm cột dây vào một bên thúng lắc qua lắc lại lia lịa xuống nước. Đến bãi, anh kéo thúng lên, để trên bờ một nửa, dưới nước một nửa. Bưng thùng xốp đựng cá giao cho vợ đang đợi sẵn, anh lấy xe rùa đẩy ra chỗ thúng để đưa ngư cụ về nhà rạt lại.

Trên đường về, anh Long chia sẻ: “Ở đây hầu hết bà con chỉ làm nghề biển. Đêm đêm tôi chịu khó chèo thúng ra giăng lưới để kiếm ít cá tôm về cho vợ chạy chợ. Nghề lưới thúng tuy ở gần bờ nhưng cũng nguy hiểm vì chủ yếu làm ăn trong mùa biển động. Thúng nhỏ gặp lúc sóng lớn dễ bị nhấn chìm. Đang lúc trời yên biển lặng thì mình lắc thúng ra thả lưới, thình lình giông gió nổi lên chạy vào không kịp... Vậy nên phải mang theo áo phao thủ sẵn cho an toàn. “Mùa biển động thường có những con sóng phủ đầu, ngư dân đánh bắt lưới rê cạnh chân đảo vừa đón luồng cá vừa núp sóng. Sau một đêm lặn lội quanh đảo, bọt sóng xối xuống ướt mình ướt mẩy, nhưng sáng ra cá chứa đầy bụng thúng, ai cũng vui mừng, hôm sau tiếp tục mưu sinh”, anh Long cho biết thêm.

Ngư dân mưu sinh bằng nghề lưới thúng trên vịnh Xuân Đài. Ảnh: LÊ TRÂM

Cá tươi lên bờ

Nhiều ngư dân ở Xuân Phương, Xuân Thành, Xuân Đài (TX Sông Cầu) cũng đánh bắt cá tôm từ nghề lưới thúng trên vịnh Xuân Đài, nhất là gần cửa vịnh thông ra biển. Trong đó, cá trích và cá đối là nguồn thu dồi dào mà người dân nơi đây được hưởng lợi từ vịnh. Cá vừa dính lưới từ vịnh, biển đem vào bờ, đưa đến tận chợ còn tươi roi rói, chưa ướp qua đá lạnh trông thật bắt mắt.

Thường mỗi đêm ngư dân ở đây bủa 2 giàn nghề, một giàn cá trích, một giàn cá đối. Mỗi giàn gồm 6 tấm lưới, mỗi tấm dài 10 sải và rộng 7-8 sải tay. Những hôm trúng luồng, ngư dân thu trên tạ cá mỗi giàn. Với giá cá trích, cá đối từ 15.000-20.000 đồng/kg bà con ngư dân có nguồn thu nhập kha khá.

Ông Nguyễn Văn Út ở xã Xuân Phương tâm sự: Trước đây, tôi đi theo tàu đánh bắt giã cào. Nhưng giá xăng dầu biến động khiến nhiều chủ tàu thua lỗ, ngư dân đi bạn vẫn trắng tay sau nhiều chuyến ra khơi. Từ khi chuyển qua lưới thúng mưu sinh ở vùng biển gần bờ, dẫu đánh bắt ít cá tôm nhưng vẫn có thể đảm bảo cuộc sống gia đình.

Mờ sáng, chị Trần Thị Hiền ở phường Xuân Đài cùng nhiều chị em khác có mặt ở bãi biển Gành Đỏ để tiếp nhận những rổ nhựa đựng đầy cá từ các thúng chai do các ông chồng đánh bắt cả đêm, đưa lên xe máy để chở ra chợ bán. “Nghề lưới thúng nửa đêm đi tờ mờ sáng về, cá còn tươi rói. Thịt cá ngọt và thơm hơn hẳn cá đánh bắt ở những vùng biển xa ướp đá dài ngày”, chị Hiền nói.

MẠNH LÊ TRÂM