* Các triệu chứng đậu mùa khỉ xuất hiện từ 1-2 tuần sau khi nhiễm bệnh
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 1/6 cảnh báo virus đậu mùa khỉ có khả năng đã lây lan mà không bị phát hiện, viện dẫn hàng trăm ca đậu mùa khỉ đã được ghi nhận tại nhiều nước không thuộc châu Phi - nơi đậu mùa khỉ là bệnh đặc hữu.
Phát biểu với báo giới, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết hiện tổ chức này đang tiến hành điều tra dịch tễ, song sự xuất hiện của bệnh đậu mùa khỉ tại nhiều nước cùng một thời điểm cho thấy căn bệnh này có thể đã lây lan trong một khoảng thời gian mà không được phát hiện.
Thống kê của WHO cho thấy kể từ khi Anh ghi nhận ca đầu tiên mắc bệnh đậu mùa khỉ vào ngày 7/5, đã có hơn 550 ca mắc tại 30 quốc gia ngoài Tây và Trung Phi. Theo người đứng đầu WHO, bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh đậu mùa khỉ nếu tiếp xúc gần với ca mắc, do đó, tất cả mọi người đều cần phản đối thái độ kỳ thị bởi điều này có thể ngăn cản người mắc bệnh tìm đến sự trợ giúp y tế, khiến việc ngăn chặn bệnh lây lan trở nên khó khăn hơn. Bên cạnh đó, ông cũng hối thúc các nước tăng cường phòng ngừa, giám sát.
Trong khi đó, Tiến sĩ Rosamund Lewis, chuyên gia phụ trách các bệnh đậu mùa trong chương trình khẩn cấp của WHO, cho rằng việc xuất hiện nhiều ca mắc đậu mùa khỉ ở nhiều nước châu Âu cùng các nước - nơi chưa từng ghi nhận bệnh đậu mùa khỉ trước đó - rõ ràng là điều đáng quan ngại và điều này cho thấy dịch bệnh đã âm thầm lây lan trong một khoảng thời gian. Hiện chưa thể xác định thời gian này là vài tuần, vài tháng hay có thể là vài năm.
Giới chức y tế cũng chưa thể khẳng định liệu có phải đã quá muộn để khống chế sự lây lan của dịch bệnh này hay không. Bà Lewis cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác ngăn chặn sự lây lan thông qua việc theo dõi tiếp xúc, cách ly những người mắc bệnh.
Các loại vắc xin được phát triển nhằm ngăn chặn sự lây lan của bệnh đậu mùa được cho là đạt hiệu quả tới khoảng 85% trong việc ngăn chặn bệnh đậu mùa khỉ, song đang xảy ra tình trạng thiếu hụt trong cung ứng vắc xin. WHO không đề xuất tiêm chủng đại trà, thay vào đó tiêm vắc xin cho nhân viên y tế và những người có nguy cơ lây nhiễm cao nhất.
Hiện số ca mắc bệnh đậu mùa khỉ tại các nước vốn coi bệnh này là đặc hữu, với hàng nghìn người mắc bệnh mỗi năm, cũng đang tăng. Kể từ đầu năm đến nay, khoảng 70 ca tử vong do mắc bệnh đậu mùa khỉ đã được ghi nhận tại 5 quốc gia châu Phi.
Trên thực tế, số ca tử vong do bệnh đậu mùa khỉ là khá thấp và chưa ghi nhận trường hợp tử vong nào trong đợt bùng phát dịch bệnh hiện nay tại các nước ngoài Trung và Tây Phi. Tuy nhiên, giới chức WHO vẫn cho rằng các nước cần cảnh giác bởi điều này có thể thay đổi nếu virus tấn công vào những người dễ bị tổn thương.
Trong khi đó, Cơ quan An ninh Y tế của Anh (UKHSA) ngày 1/6 cho biết bệnh đậu mùa khỉ dường như đã lây lan từ người sang người ở vùng England. Trong tuyên bố, UKHSA nêu rõ đợt bùng phát lần này là lần đầu tiên virus lây truyền từ người sang người ở vùng England - nơi có các ca nhiễm chưa xác định được có liên quan đến việc đi lại tới các nước mà bệnh đậu mùa khỉ được coi là đặc hữu.
Theo UKHSA, phần lớn các trường hợp mắc bệnh (132 trường hợp) tại Anh được ghi nhận ở London, trong đó có 111 trường hợp là những người đồng tính nam, song tính hoặc đàn ông có quan hệ tình dục với người đồng giới, chỉ có 2 trường hợp là phụ nữ.
34 ca mắc có lịch sử đi lại tới một số quốc gia ở châu Âu trong vòng 21 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng, tương đương 18% trong số 190 ca được ghi nhận tại Anh kể từ ngày 31/5.
Cơ quan y tế Anh cho biết đã xác định được mối liên quan giữa các ca bệnh với các quán bar, phòng tắm hơi dành cho người đồng tính nam và việc sử dụng các ứng dụng hẹn hò ở Anh và nước ngoài. Hiện các cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành, song chưa thể tìm ra chính xác các yếu tố hoặc tiếp xúc liên quan đến các ca bệnh.
Trong khi đó, cùng ngày, Thứ trưởng Bộ Y tế Ý Pierpaolo Sileri cho biết số ca mắc bệnh đậu mùa khỉ tại nước này đã tăng lên 20 và dự kiến sẽ tăng thêm trong những ngày tới. Theo phóng viên TTXVN tại Rome, phát biểu trên đài phát thanh Rai 1, Thứ trưởng Sileri cho biết Ý đã ghi nhận 20 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ, trong đó 19 ca là những người đã từng đến nơi xuất hiện bệnh và 1 ca có thể do lây nhiễm thứ cấp, mặc dù chưa được xác nhận. Bệnh đậu mùa khỉ có thời gian ủ bệnh trong vài tuần và Ý có thể ghi nhận nhiều ca mắc mới hơn trong những ngày tới.
Trong diễn biến liên quan, Tiến sĩ Rosamund Lewis, chuyên gia phụ trách các bệnh đậu mùa trong chương trình khẩn cấp của WHO, cho rằng hiện còn quá sớm để khẳng định liệu đợt bùng phát dịch này có dẫn tới đại dịch hay không. Tuy nhiên, theo bà, khả năng này là rất thấp.
Một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do virus đậu mùa khỉ là loại virus DNA và nghiên cứu gần đây cho thấy các loại virus kiểu này thường không lây lan nhanh chóng như virus RNA, trong đó có virus SARS-CoV-2.
Tiến sĩ Lewis cũng cho rằng thế giới đã có "công cụ" để ngăn chặn dịch đậu mùa khỉ bùng phát. Theo đó, WHO đã đưa ra hướng dẫn về việc thực hiện vệ sinh sạch sẽ và quan hệ tình dục an toàn. Những người cho rằng đã nhiễm virus cần phải được cách ly cho đến khi các tổn thương đã đóng vảy và bong ra, trong khi những người tiếp xúc với các ca nhiễm cần theo dõi các triệu chứng trong 21 ngày. Trong khoảng thời gian này, họ không nên hiến máu, mô, tế bào, nội tạng, tinh dịch hoặc sữa mẹ.
Theo Tiến sĩ William Schaffner, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt ở Tennessee, có thể phải mất một thời gian các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ mới xuất hiện.
Ông cho biết virus này có thời gian ủ bệnh rất dài và khi xâm nhập vào cơ thể, virus sẽ ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng trước tiên. Các triệu chứng sẽ xuất hiện từ 1-2 tuần sau khi một người nhiễm bệnh. Các triệu chứng này có thể bao gồm sốt, đau nhức cơ thể, đau đầu và mệt mỏi. Trong khi chống chọi các triệu chứng này, cơ thể sẽ xuất hiện các dấu hiệu khác như sưng hạch bạch huyết.
Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ cho biết các hạch bạch huyết sưng là một triệu chứng điển hình của bệnh đậu mùa khỉ, trong khi bệnh đậu mùa không gây ra phản ứng đặc biệt này. Phát ban sẽ thường xuất hiện trên bàn tay, mặt, bàn chân, miệng hoặc bộ phận sinh dục. Phát ban có thể kéo dài từ 2-3 tuần, và tình trạng sức khỏe sẽ quyết định mức độ nghiêm trọng của bệnh đậu mùa khỉ.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
