Trước đây mỗi lần nghe ca khúc “Anh còn nợ em” (nhạc sĩ Anh Bằng), khi đến đoạn ...Chim về núi Nhạn, trời mờ mưa đêm, trời mờ mưa đêm, tôi cứ tự hỏi rằng không biết “núi Nhạn” trong bản tình ca này có phải tác giả muốn nói đến núi Nhạn của đất Phú Yên hay không? Cái băn khoăn ấy cứ đeo đẳng mãi trong lòng.

Chân dung cố thi sĩ Phạm Thành Tài (1932-1997) - Ảnh: Internet

Mãi gần đây mới biết, đó là ca khúc do nhạc sĩ Anh Bằng phổ nhạc của nhà thơ Phạm Thành Tài (1932-1997), một người con của xứ Trầm Hương. Đến đây, sự băn khoăn đã phần nào được giải tỏa, bởi chuyện một người ở Khánh Hòa biết đến núi Nhạn không có gì là lạ! (Phú Yên với Khánh Hòa từng là tỉnh Phú Khánh, đến tháng 7/1989 mới tách tỉnh - PV). Nhưng Phạm Thành Tài là ai, cơ duyên nào để nhạc chắp cánh cho thơ?

Thi sĩ Phạm Thành Tài sinh ra tại Ninh Hòa (Khánh Hòa), trước 1975 từng dạy học tại Đà Lạt. Sau 1975, ông vào sống ở Sài Gòn, năm 1991 xuất cảnh qua Mỹ. Trong những ngày tháng sống ở Sài Gòn, nhà thơ Phạm Thành Tài có giao du với một số văn nghệ sĩ nổi tiếng, trong đó có nhà văn Sơn Nam. Phạm Thành Tài bén duyên văn chương khá sớm, nhưng ông viết không nhiều.

Ông chủ yếu viết thơ tình, sở trường ở thể 4 chữ, kiểu như: Anh còn nợ em/ Công viên ghế đá/ Lá đổ chiều êm... Cho đến khi mất đi, ông chỉ in 2 tập thơ “Tình em còn đó”, “Hương gây mùi nhớ” và tập truyện ngắn “Hoa đào năm ngoái”.

Tập thơ “Tình em còn đó”, NXB Sông Bé in năm 1990 với bìa do họa sĩ Đằng Giao vẽ, lời tựa do nhà văn Sơn Nam viết. Vào những năm cuối đời, nhạc sĩ Anh Bằng vô tình bắt gặp tập thơ này và ông đã chọn 3 bài thơ: “Anh còn nợ em”, “Anh còn yêu em”, “Mộng trăng sao” (“Từ thuở anh yêu em”) để phổ nhạc.

Khi phổ nhạc, nhạc sĩ Anh Bằng chỉnh sửa chút ít phần lời! Và nhạc đã chắp cánh cho thơ bay xa. Khi nhạc phẩm được phổ biến, nhạc sĩ Anh Bằng tìm hiểu thông tin thì được biết nhà thơ Phạm Thành Tài đã mất năm 1997. Nhạc sĩ đã tặng các bản nhạc cho vợ của nhà thơ.

Cũng cần phải nói thêm, lâu nay, nhiều người yêu nhạc Việt rất thích ca khúc “Anh còn nợ em”, nhưng ít người biết đến ca khúc sinh đôi: “Anh còn yêu em”, cả hai ca khúc đều có ca từ ngắt nhịp 4, nhạc theo điệu slow rock.

Bản nhạc “Anh còn nợ em” với nét chữ và lời đề tặng của nhạc sĩ Anh Bằng - Ảnh: Internet

Điểm khác duy nhất tạo nên hồn cốt của khúc nhạc “Anh còn yêu em” chính là sự nồng nàn đắm say của mối tình đầu, “Anh còn nợ em” là sự hồi tưởng về mối tình đã qua với sự day dứt, tiếc nuối da diết. Cho đến nay, có nhiều người thể hiện hai nhạc phẩm kể trên, nhưng người làm “Anh còn nợ em” được lan tỏa rộng rãi nhất là ca sĩ Quang Dũng, còn người hát “Anh còn yêu em” hay nhất là ca sĩ hải ngoại Nguyên Khang.

Có người cho rằng, có tên gọi núi Nhạn là do hình dáng của núi như con chim nhạn xòe đôi cánh, nhưng cũng có ý kiến cho rằng có tên gọi ấy bởi ngày xưa núi này có loài nhạn đến ở. Tôi không biết ngày thi sĩ Phạm Thành Tài đặt chân đến Tuy Hòa có bắt gặp “chim về núi Nhạn” như trong bài thơ để đời của ông hay không, hay ông chỉ dựa vào huyền tích xưa để viết nên thi phẩm để đời? Hỏi cũng chỉ để mà hỏi, bởi nhà thơ đã trở thành người thiên cổ từ lâu.

Nhưng nghĩ lại, dù có hay không nào có quan trọng gì, núi Nhạn vẫn luôn là linh sơn trong lòng người Phú Yên. Chẳng phải bao đời nay, Phú Yên vẫn được gọi là miền đất của núi Nhạn, sông Đà đó sao! Với ca khúc “Anh còn nợ em”, núi Nhạn đã được người yêu nhạc trong cả nước biết đến. Trong chừng mực nào đó, thi sĩ Phạm Thành Tài và nhạc sĩ Anh Bằng đã góp phần làm danh tiếng của núi Nhạn bay xa!

THÀNH NGUYỄN