* IAEA sẽ nhóm họp khẩn cấp để thảo luận về vấn đề hạt nhân Iran
Ngày 5/7, ông Mohsen Rezai, một chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cảnh báo Tehran sẽ bắt giữ một tàu chở dầu của Anh nếu London không thả ngay lập tức tàu chở dầu Grace 1 của Iran bị bắt giữ ở ngoài khơi vùng lãnh thổ Gibraltar thuộc Anh, hồi đầu tuần này.
Trên mạng xã hội Twitter, ông Mohsen Rezai nêu rõ: "Nếu Anh không thả tàu chở dầu của Iran, Iran sẽ có nhiệm vụ bắt giữ một tàu chở dầu của Anh".
Ông tuyên bố :"Iran chưa bao giờ khởi xướng các hành động thù địch, song cũng chưa bao giờ do dự trong đối phó với các hành động bắt nạt".
Ông Rezei đưa ra lời cảnh báo trên sau khi Lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh hôm 4/7 đã bắt giữ tàu chở dầu Grace 1 do nghi ngờ tàu này vận chuyển dầu tới Syria, vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU), một động thái nghiêm trọng khiến Tehran nổi giận và có thể làm leo thang thế đối đầu với phương Tây.
Chính quyền Tehran cho rằng việc Anh bắt giữ tàu chở dầu của Iran là hành động trái phép.Kể từ cuối năm 2011, EU đã áp đặt các lệnh cấm nhằm vào Syria, trong đó có ngành sản xuất dầu mỏ và hoạt động đầu tư của nước này.
Khoảng 227 quan chức, bao gồm cả các bộ trưởng trong Chính phủ Syria cũng nằm trong trừng phạt của EU, trong khi đó tài sản của khoảng 72 thực thể và tài sản của ngân hàng trung ương Syria tại EU cũng bị phong tỏa.
Trong khi đó cùng ngày, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) của Liên Hợp Quốc (LHQ) ngày 5/7 thông báo sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn cấp vào ngày 10/7 tới, nhằm thảo luận về chương trình hạt nhân của Iran.
Cuộc họp diễn ra chỉ vài ngày sau khi Tehran phá vỡ một trong những giới hạn được vạch ra trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc trên thế giới, còn được gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).
Một người phát ngôn của IAEA cho biết, cuộc họp Hội đồng Thống đốc IAEA được tổ chức theo yêu cầu của Mỹ, sẽ diễn ra vào lúc 14 giờ 30 phút ngày 10/7.
Trước đó, Đại sứ Mỹ tại IAEA Jackie Wolcott đã yêu cầu tổ chức một cuộc họp đặc biệt nhằm thảo luận về việc Iran vượt quá giới hạn dự trữ urani được làm giàu.
Hồi đầu tuần, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tuyên bố Iran sẽ làm giàu urani ở cấp độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được JCPOA. Ngay sau đó, IAEA xác nhận Iran đã vượt qua giới hạn 300kg dự trữ urani được làm giàu theo quy định trong JCPOA. Mỹ cho rằng thông tin này "rất đáng quan ngại".
Thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015 quy định Iran chỉ được phép làm giàu urani ở tỉ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và cũng thấp hơn mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết.
Bên cạnh đó, Tehran được phép sản xuất urani có tỉ lệ làm giàu thấp với khối lượng tối đa 300kg và lượng urani dư thừa có thể được bán ra nước ngoài. Tuy nhiên, mức giới hạn này sẽ không còn được Iran áp dụng sau khi Tehran hồi tháng 5 vừa qua tuyên bố ngừng thực hiện một số cam kết tự nguyện trong JCPOA.
Nguồn cơn của cuộc khủng hoảng này là hồi tháng Năm năm ngoái, Mỹ đột ngột rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, một quyết định gây lo lắng ngay trong các đồng minh của Mỹ. Tiếp theo là các lệnh trừng phạt mạnh tay của Mỹ nhắm vào các lĩnh vực quốc phòng, kinh tế và hàng không của Iran, dẫn đến việc Tehran hồi tháng Năm vừa qua tuyên bố rút một phần khỏi thỏa thuận hạt nhân.
Quốc gia Trung Đông này đã cho Liên minh châu Âu hạn chót là đến ngày 7/7 tới để quyết định về tương lai thỏa thuận. Các động thái trên của Iran diễn ra sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Tehran.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
