* Iran chỉ cân nhắc đàm phán với Mỹ nếu các trừng phạt được dỡ bỏ
Ngày 5/7, Iran đã yêu cầu Anh ngay lập tức thả tàu chở dầu của nước này bị bắt giữ ở vùng lãnh thổ Gibraltar thuộc Anh, cho rằng London đã hành động theo yêu cầu của Mỹ.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iran cho biết nước này đã triệu Đại sứ Anh tại Tehran nhằm phản đối việc tàu chở dầu Grace 1 của Iran bị phía Anh bắt giữ tại vùng lãnh thổ Gibraltar.
Một quan chức cấp cao của bộ này cho rằng hành động của Anh là "không thể chấp nhật được". Quan chức này cũng yêu cầu Anh thả ngay lập tức tài chở dầu trên và cho rằng việc bắt giữ là trái phép và được thực hiện theo yêu cầu của Mỹ.
Trước đó một ngày, cảnh sát và lực lượng bảo vệ bờ biển Gibraltar với sự hỗ trợ của Lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh đã bắt giữ tàu Grace 1 vào sáng sớm 4/7 do nghi ngờ tàu này vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) khi chở dầu đến Syria.
Theo mạng dữ liệu vận chuyển Refinitiv Eikon, tàu Grace 1 có lộ trình từ Iran, di chuyển qua mũi phía Nam của châu Phi thay vì qua kênh đào Suez của Ai Cập. Nếu lượng dầu trên tàu được xác định là dầu thô của Iran với đích đến là Syria thì chuyến hàng này có thể còn vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.
Dữ liệu vận chuyển hàng hải cho biết tàu Grace 1 trọng tải 300.000 tấn, treo cờ Panama, do công ty IShips Management, có trụ sở tại Singapore, quản lý. Kể từ cuối năm 2011, EU đã áp đặt các lệnh cấm nhằm vào Syria, trong đó có ngành sản xuất dầu mỏ và hoạt động đầu tư của nước này.
Khoảng 227 quan chức, bao gồm cả các bộ trưởng trong Chính phủ Syria cũng nằm trong trừng phạt của EU, trong khi đó tài sản của khoảng 72 thực thể và tài sản của ngân hàng trung ương Syria tại EU cũng bị phong tỏa.
* Hãng thông tấn IRNA của Iran ngày 4/7 dẫn lời Bộ trưởng Tình báo Iran Mahmoud Alavi nêu rõ: "Việc tiến hành đàm phán với Mỹ có thể được Iran cân nhắc chỉ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump dỡ bỏ các trừng phạt và lãnh tụ tối cao của chúng ta cho phép tiến hành các cuộc đàm phán như vậy".
Cùng ngày 4/7, Người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran Keyvan Khosravi cho rằng "chủ động chống trả" là cách ứng phó tốt nhất đối với những đe dọa của Tổng thống Mỹ Donald Trump liên quan các cam kết của Tehran trong thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) năm 2015.
Trước đó, ông Trump cảnh báo Iran "không nên đùa với lửa" và "cẩn thận với những đe dọa", sau khi Tehran xác nhận nước này đã vượt giới hạn 300kg dự trữ urani làm giàu theo quy định trong JCPOA.
Ông Khosravi nhấn mạnh rằng bằng việc rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân, ông Trump đã làm tổn hại con đường ngoại giao và "cách ứng phó tốt nhất đối với tất cả các đe dọa là chủ động chống trả". Tuy nhiên, Tổng thống Hassan Rouhani cho biết Tehran sẽ tiếp tục tuân thủ thỏa thuận hạt nhân nếu các bên còn lại tiếp tục tuân thủ.
Căng thẳng Mỹ - Iran gần đây bị đẩy lên đỉnh điểm sau vụ Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) bắn rơi máy bay do thám chiến lược không người lái Global-Hawk BAMS-D của Mỹ trên vùng trời eo biển Hormuz ngày 20/6.
Tehran cáo buộc máy bay Mỹ vi phạm không phận, trong khi phía Mỹ khẳng định chiếc máy bay bị bắn rơi khi đang hoạt động trong không phận quốc tế.
Tổng thống Trump ngày 22/6 đã quyết định phát động một cuộc tấn công trả đũa quốc gia Hồi giáo này, song đã rút lại quyết định vào phút chót, qua đó tạm tháo ngòi nguy cơ chiến tranh Mỹ - Iran trong ngắn hạn.
Ông Trump tỏ ý để ngỏ khả năng đàm phán với Tehran, nhưng lại tuyên bố siết chặt trừng phạt Iran từ ngày 24/6, bao gồm các biện pháp nhằm vào Đại giáo chủ Khamenei, động thái khiến Iran tuyên bố đóng mọi khả năng đàm phán với Mỹ.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
