* Mexico triển khai lực lượng thường trực tại biên giới Guatemala

Ngày 3/7, tòa án phúc thẩm liên bang đã từ chối dỡ bỏ một lệnh ngăn cản chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sử dụng 2,5 tỉ USD dành cho cuộc chiến chống ma túy bất hợp pháp để xây dựng bức tường dọc biên giới phía nam giáp Mexico.

Phán quyết này của tòa án là một thất bại tiếp theo trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm xây bức tường biên giới, một trong những cam kết hàng đầu của ông trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016. Khi đó, ông Trump đã cam kết rằng Mexico sẽ phải chi trả cho bức tường này.

Trong một quyết định, ban hội thẩm gồm ba thẩm phán thuộc Tòa phúc thẩm lưu động số 9 của Mỹ nêu rõ: "Quốc hội đã không dành riêng tiền để xây dựng hàng rào biên giới mà các bị đơn tìm cách xây dựng tại đây. Quốc hội có lẽ đã quyết định rằng hoạt động xây dựng như vậy vào thời điểm này không phù hợp với lợi ích chung... Điều này khiến chúng tôi không đi đến một kết luận khác".

Ông Trump từng thất bại trong việc thuyết phục Quốc hội cấp kinh phí xây tường biên giới. Hồi tháng 2/2019, Tổng thống Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, nói rằng sẽ trao cho chính quyền 6,7 tỉ USD để xây tường biên giới từ ngân sách Quốc hội phân bổ cho các mục đích khác. Một vài bang trong đó có California, và nhiều tổ chức đã kiện Chính phủ Mỹ vì quyết định nói trên trong hai vụ kiện.

Ngày 28/6, một thẩm phán thuộc tòa án cấp quận ở California đã ra phán quyết rằng đề xuất của chính quyền Mỹ nhằm xây tường biên giới bằng ngân sách dành cho Bộ Quốc phòng để sử dụng trong cuộc chiến chống ma túy là trái pháp luật. Thẩm phán này đã ban hành một lệnh cấm sử dụng các ngân sách này để xây tường biên giới.

Sau đó, chính quyền Tổng thống Donald Trump ngày 29/6 đã kháng cáo quyết định này và đề nghị hoãn thi hành quyết định cho tới khi có kết quả kháng cáo.

Sau những cuộc chiến chính trị kéo dài và đợt đóng cửa chính phủ một phần, tháng Hai vừa qua, Quốc hội Mỹ đã thông qua khoản tiền 1,38 tỉ USD cho việc xây dựng các hàng rào biên giới.

Tổng thống Trump sau đó đã sử dụng quyền hạn của tổng thống để có thêm kinh phí xây dựng bức tường thông qua chuyển đổi mục đích sử dụng đối với ba nguồn gồm: 601 triệu USD từ quỹ tịch thu tài sản của Bộ Tài chính cho các ưu tiên thực thi pháp luật; 2,5 tỉ USD từ một chương trình chống ma túy của quân đội; và 3,6 tỉ USD từ các dự án xây dựng quân sự.

Các hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ đã tiến hành nhiều vụ kiện, cho rằng việc chuyển đổi các quỹ vi phạm nguyên tắc phân chia quyền lực cơ bản được quy định trong hiến pháp.

* Từ ngày 3/7, quân đội Mexico đã bắt đầu cho triển khai các lực lượng thường trực dọc theo sông Suchiate giáp biên giới Guatemala để ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp, những người tìm cách vào lãnh thổ Mexico để tới Mỹ.

Phát biểu với báo giới, tướng Vicente Antonio Hernandez cho biết ngoài lực lượng thường trực được triển khai dọc sông Suchiate, các thành viên Lực lượng Vệ binh quốc gia của Mexico cũng sẽ được triển khai tại 61 địa điểm người di cư thường lựa chọn tại miền Nam bang Chiapas.

Theo tướng Hernandez, kể từ tháng 5, các lực lượng chức năng đã giải cứu 20.400 người di cư khỏi các tổ chức tội phạm và bắt giữ 30 đối tượng buôn người.

Cùng ngày, Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador đã khẳng định Mexico đang thực hiện tương đối tốt thỏa thuận với Mỹ về việc sẽ giảm nhanh dòng người di cư trong vòng 45 ngày. Ông cũng bày tỏ hoan nghênh quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump tạm chưa đánh thuế các mặt hàng nhập khẩu từ Mexico.

Tháng Năm vừa qua, Tổng thống Trump đã đe dọa áp thuế tất cả các mặt hàng nhập khẩu từ Mexico nếu quốc gia này không kiểm soát được giảm dòng người di cư từ các nước Trung Mỹ vượt biên giới để tìm cách tới Mỹ.

Sau một tuần đàm phán căng thẳng, giới chức hai nước tuyên bố đạt thỏa thuận hôm 7/6, trong đó Mexico đồng ý điều hàng nghìn lính vệ binh quốc gia tới đảm bảo an ninh tại khu vực biên giới và mở rộng chính sách tiếp nhận trở lại những người di cư xin tị nạn tại Mỹ trong thời gian chờ xét duyệt. Mexico có 45 ngày để thực hiện các biện pháp mang lại hiệu quả để kiểm chứng.

Kể từ khi chính sách có tên "Remain in Mexico" (Ở lại Mexico), được triển khai, khoảng 17.000 người di cư được đưa trở lại Mexico trong thời gian đơn xin tị nạn vào Mỹ đang được xét duyệt.

Hôm 28/6, quyền Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kevin McAleenan nhận định thỏa thuận với Mexico mang lại những kết quả mà Tổng thống Trump mong đợi, giúp giảm 25% số người di cư bị bắt giữ tại biên giới phía nam nước Mỹ trong tháng 6.

L.H (tổng hợp từ TTXVN/ Vietnam+)