* EU hối thúc Iran "đảo ngược" quyết định vi phạm thỏa thuận hạt nhân
Ngày 3/7, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết Iran sẽ tiếp tục tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, có tên gọi chính thức là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), đã ký năm 2015 với Nhóm P5+1 nếu các bên còn lại tiếp tục tuân thủ.
Theo nhà lãnh đạo Iran, nếu các bên còn lại (gồm 4 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức) trở lại tuân thủ các cam kết của mình trong thỏa thuận, Tehran sẽ giảm lượng uranium làm giàu xuống dưới ngưỡng 300km ghi trong thỏa thuận.
Tuy nhiên, Tổng thống Rouhani cũng cảnh báo nếu các bên còn lại không tuân thủ đầy đủ cam kết của mình thì ngày 7/7 tới, lò phản ứng hạt nhân Arak sẽ được hoạt động trở lại và "sẽ làm giàu uranium tới mức nào (Iran) muốn", cao hơn giới hạn 3,67% đã thỏa thuận.
Ông cũng nhấn mạnh rằng việc Iran giảm cam kết trong thỏa thuận không nhằm phá bỏ, mà chính là để bảo vệ văn kiện này. Tổng thống Iran kêu gọi Mỹ và châu Âu nên trở lại bàn đàm phán, tuân thủ luật pháp và thực hiện các nghĩa vụ của mình trong thỏa thuận hạt nhân.
Trước đó, ngày 2/7, Ngoại trưởng các nước Anh, Pháp và Đức bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về việc Iran tuyên bố dự trữ urani được làm giàu ở cấp độ thấp của nước này đã vượt mức cho phép theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Tehran với các cường quốc trên thế giới.
Trong tuyên bố chung với Đại diện cấp cao phụ trách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), Ngoại trưởng 3 nước EU nêu rõ Cơ quan Năng lượng nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã xác nhận thông tin kể trên, đồng thời tái khẳng định việc các nước phương Tây có duy trì cam kết nêu trong thỏa thuận hạt nhân hay không phụ thuộc vào sự tuân thủ đầy đủ của Iran.
Các quan chức ngoại giao hàng đầu EU lấy làm tiếc về quyết định của Iran, cho rằng quyết định này làm lung lay một công cụ thiết yếu phục vụ mục đích không phổ biến vũ khí hạt nhân. Tuyên bố chung cũng kêu gọi Iran đảo ngược bước đi này và kiềm chế, không đưa ra thêm các biện pháp làm suy yếu thỏa thuận hạt nhân.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Iran hôm 1/7 vừa qua xác nhận đã vượt giới hạn 300kg dự trữ urani làm giàu theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015, còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), mà Tehran ký với các cường quốc thế giới.
Bên cạnh đó, Iran cảnh báo sẽ làm giàu urani ở mức độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được thỏa thuận này. Các động thái trên của Iran diễn ra sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chính quyền Tehran.
Thỏa thuận hạt nhân mà Iran ký kết với nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) hay còn gọi Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) quy định Iran chỉ được phép làm giàu urani ở tỉ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết.
Bên cạnh đó, Tehran được phép sản xuất urani có tỉ lệ làm giàu thấp với khối lượng tối đa 300kg và lượng urani dư thừa có thể được bán ra nước ngoài.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
