Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 2/7 kêu gọi Iran "không để cảm xúc lấn át" và tiếp tục tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, một ngày sau khi Tehran thông báo đã vượt giới hạn urani làm giàu theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 sau các biện pháp trừng phạt của Mỹ.
Ông Lavrov nhấn mạnh: "Chúng tôi kêu gọi Iran bình tĩnh, không để cảm xúc lấn át và tuân thủ các điều khoản chính của thỏa thuận hạt nhân".
Trong khi đó, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng ngày 2/7 bày tỏ lấy làm tiếc về quyết định của Iran vượt quá giới hạn dự trữ urani làm giàu theo thỏa thuận hạt nhân 2015, tuy nhiên cho rằng sức ép tối đa của Mỹ là nguyên nhân đưa đến tình hình căng thẳng hiện nay.
Ông Cảnh Sảng nêu rõ: "Trung Quốc lấy làm tiếc về các biện pháp Iran đưa ra, tuy nhiên cùng lúc, chúng tôi nhấn mạnh trong nhiều trường hợp trước đó, chính sức ép tối đa của Mỹ là nguyên nhân gây ra tình trạng căng thẳng hiện nay.
Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên xem xét vấn đề này với triển vọng dài hạn và toàn diện, kiềm chế và duy trì thỏa thuận JCPOA (Kế hoạch hành động chung toàn diện) cùng nhau để không có sự leo thang căng thẳng thêm nữa".
Cùng ngày, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi Iran ngay lập tức giảm bớt kho dự trữ urani. Trong một tuyên bố, Tổng thống Macron bày tỏ quan ngại trước việc Iran vượt quá giới hạn làm giàu urani theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015, đồng thời kêu gọi Tehran tránh những động thái làm suy yếu các nghĩa vụ liên quan đến vấn đề hạt nhân.
Ông Macron khẳng định, trong những ngày tới, Pháp sẽ có những bước đi nhằm đảm bảo Iran đáp ứng các nghĩa vụ cũng như nhận được những lợi ích kinh tế đến từ thỏa thuận hạt nhân.
Trước đó một ngày, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif xác nhận Iran đã vượt hạn mức 300kg dự trữ urani theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015, còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), vốn được Tehran ký kết với các cường quốc phương Tây.
Ông Zarif cũng cảnh báo Iran sẽ làm giàu urani ở cấp độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được thỏa thuận hạt nhân.
Sau đó, trên trang mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Zarif khẳng định Iran không vi phạm JCPOA mà chỉ hành động theo điều khoản số 36 của thỏa thuận hạt nhân này sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này.
Thỏa thuận hạt nhân quy định Iran chỉ được phép làm giàu uranium ở tỉ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết.
Bên cạnh đó, Tehran được phép sản xuất uranium có tỉ lệ làm giàu thấp với khối lượng tối đa 300kg và lượng uranium dư thừa có thể được bán ra nước ngoài.
Phản ứng trước động thái này, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo Iran "đang đùa với lửa". Trước đó, Nhà Trắng cho rằng việc cho phép Iran làm giàu urani ở bất kỳ cấp độ nào theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015 là một sai lầm, đồng thời nhấn mạnh việc gây áp lực tối đa với Tehran cần được duy trì.
Thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015 quy định Iran chỉ được làm giàu urani ở cấp độ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân cũng như mức 20% mà Iran từng thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết. Bên cạnh đó, Tehran được sản xuất tối đa 300kg urani có tỉ lệ làm giàu thấp và lượng urani dư thừa có thể bán ra nước ngoài.
Theo thỏa thuận JCPOA, Iran sẽ phải hạn chế chương trình hạt nhân mà phương Tây lo ngại có thể dẫn tới việc phát triển bom hạt nhân. Đổi lại, các quốc gia phương Tây sẽ gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Tehran. Tuy nhiên, năm 2018, Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Iran.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
