Ngày 1/7, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi Iran tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân ký với nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) và giải quyết các khác biệt thông qua cơ chế giải quyết tranh chấp.
Phóng viên TTXVN tại Liên Hợp Quốc dẫn lời người phát ngôn của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, ông Stephane Dujarric, cho biết Tổng Thư ký Guterres bày tỏ quan ngại về việc Iran đã từ chối không tuân thủ một phần cam kết của nước này đối với thỏa thuận hạt nhân 2015 sau khi Mỹ rút khỏi văn kiện này.
Ông Dujarric nhấn mạnh cũng như mọi vấn đề khác liên quan tới việc thực hiện thỏa thuận, việc Iran tuyên bố làm giàu uranium vượt giới hạn cho phép trong thỏa thuận cần phải được xử lý thông qua các cơ chế đã nêu trong thỏa thuận hạt nhân, có tên gọi đầy đủ là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).
Tổng Thư ký Guterres khuyến khích Iran tiếp tục tuân thủ mọi cam kết hạt nhân nêu trong thỏa thuận này. JCPOA có điều khoản về lộ trình giải quyết tranh chấp, theo đó vụ việc có thể được đệ trình lên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Iran sẽ bị áp lại các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc chỉ trong vòng 65 ngày.
Trước đó cùng ngày, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho biết quốc gia này đã vượt hạn mức 300kg dự trữ uranium theo thỏa thuận JCPOA. Ông cũng cảnh báo Iran sẽ làm giàu uranium ở cấp độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được thỏa thuận hạt nhân. Sau đó, trên trang mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Zarif khẳng định Iran không vi phạm JCPOA mà chỉ hành động theo điều khoản số 36 của thỏa thuận hạt nhân này sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này.
Phát biểu trước báo giới tại một sự kiện ở Nhà Trắng sau khi có thông tin mới từ Iran, Tổng thống Trump cảnh báo Tehran cần thận trọng. Trong khi đó, Đức bày tỏ quan ngại về những diễn biến mới liên quan tới JCPOA và cho biết sẽ tham vấn chặt chẽ các quốc gia khác trong thỏa thuận để đưa ra những bước tiếp theo. Ngoại trưởng Anh Jerremy Hunt khẳng định Anh mong muốn duy trì thỏa thuận hạt nhân nhưng vẫn để ngỏ khả năng rút khỏi.
Ngày 2/7, Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Larijani tuyên bố những lời đe dọa của Mỹ đã đoàn kết các phe phái chính trị ở Iran. Trong phát biểu được phát sóng trực tiếp trên truyền hình quốc gia, ông Larijani nhấn mạnh Tổng thống Trump "cần phải hiểu rằng khi một ai đó dùng những ngôn từ bắt nạt một quốc gia văn minh, thì người dân nước đó trở nên đoàn kết hơn". Chủ tịch Quốc hội Iran đưa ra tuyên bố trên sau khi Washington ngày 1/7 cảnh báo duy trì “sức ép tối đa” đối với Tehran cho tới khi Iran “thay đổi tiến trình hành động”.
Cùng ngày 2/7, Chính phủ Nga cho biết, việc Iran vượt hạn mức dự trữ urani làm giàu là do những động thái của Mỹ khi phá vỡ cam kết thỏa thuận hạt nhân. Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov, đây là kết quả tự nhiên của những sự kiện xảy ra trước đó. Việc Iran vượt hạn mức dự trữ urani làm giàu có thể sẽ là nguyên nhân khiến người Mỹ phải hối hận. Tuy nhiên, quan chức ngoại giao Nga cũng cảnh báo các bên không nên kịch tính hóa tình huống hiện nay.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+, VOV)
