Hiện nay, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh diễn biến khá phức tạp, nhiều diện tích đất bị xâm thực, cuốn trôi, nhiều khu dân cư bị uy hiếp. Các địa phương và ngành chức năng đã và đang triển khai khắc phục, nhưng về lâu dài vẫn phải có chính sách đầu tư phù hợp.

Mất đến hàng trăm hecta đất do sạt lở hàng năm

Mỗi năm, dòng chảy của sông Ba gây sạt lở nhiều đoạn, trong đó có điểm sông lấn sát vào khu dân cư. Ông Đinh Long Ẩn ở thôn Cẩm Thạch, xã Hòa Định Tây (huyện Phú Hòa) cho biết: Tình trạng sạt lở bờ sông khu vực thôn Cẩm Thạch đã xảy ra nhiều năm nay, nhưng gần đây sạt lở rất nặng. Trước đây, bờ sông nằm xa hàng trăm mét, nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, nước sông đã xâm thực sâu vào đất sản xuất, uy hiếp nhiều khu dân cư. Đặc biệt, từ khi kè Thạch Bàn (huyện Tây Hòa) xây dựng hoàn thành, nước lũ sông Ba chuyển hướng đâm thẳng vào khu vực thôn Cẩm Thạch làm sạt lở bờ sông và cuốn trôi nhiều diện tích đất nông nghiệp. Tỉnh và huyện cần triển khai xây dựng kè sông đoạn qua thôn Cẩm Thạch để bảo vệ các khu dân cư và đất sản xuất nông nghiệp…

Theo ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa, tình trạng sạt lở bờ sông Ba đoạn qua huyện Phú Hòa với nhiều điểm và phức tạp, nhiều diện tích đất canh tác bị cuốn trôi, hàng trăm hộ dân ở khu vực ven sông có khả năng bị ảnh hưởng nếu tình trạng sạt lở bờ sông không được khắc phục kịp thời. “Nặng nhất là đoạn qua xã Hòa Định Tây, trước đây có một khu dân cư đã bị xóa sổ do tình trạng sạt lở của sông Ba và hiện nay một đoạn bị sạt lở với chiều dài hơn 1km, hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng. Ở khu vực thị trấn Phú Hòa có 2 điểm sạt lở với chiều dài khoảng 1,5km; khu vực xã Hòa An có 3 điểm sạt lở với chiều dài hơn 3km. Vài năm gần đây, nước sông Ba đã xâm thực vào đất sản xuất tại các điểm sạt lở này từ 5-10m”, ông Tường nói.

Không chỉ sạt lở bờ sông mà vài năm gần đây, tình trạng sạt lở bờ biển cũng khá phức tạp. Theo ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, hiện trên địa bàn huyện có nhiều điểm sạt lở bờ sông, bờ biển, nhưng sạt lở nặng nhất hiện nay có 8 địa điểm; trong đó có 4 địa điểm sạt lở bờ sông với tổng chiều dài khoảng 3,6km và 4 địa điểm sạt lở bờ biển hơn 4km. Riêng từ đầu năm đến nay, trên địa bàn huyện đã xảy ra mấy đợt triều cường xâm thực; gần nhất là đợt cuối tháng 10 đến đầu tháng 11/2022, triều cường đã xâm thực tại khu vực thôn Giai Sơn, xã An Mỹ gây sạt lở đất sâu vào khoảng 5-7m…

Theo Sở NN-PTNT, hệ thống sông ngòi ở Phú Yên phân bố tương đối nhiều, với hơn 50 con sông, suối lớn nhỏ, tổng diện tích các lưu vực sông khoảng 16.400km², tổng lưu lượng dòng chảy hàng năm khoảng 11,8 tỉ m³. Từ năm 2010 đến nay, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh diễn ra ngày càng phức tạp. Hàng năm sạt lở làm mất hàng chục đến hàng trăm hecta đất ven sông, ven biển của tỉnh.

Khu vực bị sạt lở bờ sông tại thôn Cẩm Thạch, xã Hòa Định Tây (huyện Phú Hòa). Ảnh: ANH NGỌC

Xây kè bảo vệ đất và khu dân cư

Hiện trên địa bàn tỉnh có 44 địa điểm, khu vực bờ sông, bờ biển bị sạt lở với tổng chiều dài gần 90km. Tại các sông lớn như sông Ba, Kỳ Lộ, Bàn Thạch, tình trạng sạt lở bờ sông diễn ra phức tạp hơn, hiện có 17 địa điểm, khu vực dọc các sông này xảy ra tình trạng sạt lở với tổng chiều dài hơn 65km. Tình trạng sạt lở bờ biển trên địa bàn tỉnh cũng đáng báo động, hiện có 19 địa điểm, khu vực với tổng chiều dài sạt lở hơn 20km.

Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa Nguyễn Ngọc Tường cho biết: Trước mắt, UBND huyện đã chỉ đạo các lực lượng chức năng, địa phương và người dân có đất sản xuất trong khu vực bị sạt lở triển khai đóng cọc tre, dùng đá, bao tải đựng đất, cát đổ vào những vị trí bị sạt lở và trồng cây, nhất là trồng tre ở khu vực này, nhằm hạn chế sạt lở trên diện rộng. Về hướng khắc phục lâu dài, UBND huyện Phú Hòa kiến nghị tỉnh sớm chỉ đạo các sở, ngành chuyên môn giúp địa phương khảo sát, đánh giá thực trạng sạt lở bờ sông Ba đoạn qua địa bàn huyện và triển khai xây dựng kè tại các khu vực sạt lở nặng nhằm bảo vệ đất sản xuất và các khu dân cư ven sông.

Theo ông Lữ Ngọc Lâm, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, trong những năm qua, tỉnh chú trọng việc phòng chống sạt lở, xây dựng được hơn 58km đê kè; trong đó kè sông khoảng 39km, kè biển khoảng 19km. Riêng từ năm 2017 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã triển khai 14 dự án xây dựng kè sông, kè biển với tổng chiều dài gần 20km, kinh phí thực hiện gần 720 tỉ đồng. Tuy nhiên, tình hình sạt lở trên địa bàn tỉnh diễn biến rất phức tạp. Các vị trí sạt lở được xác định mang tính cục bộ, một số vị trí được xử lý bằng nguồn kinh phí hạn hẹp nên không thể giải quyết triệt để. Các giải pháp công trình được đề xuất chỉ trong giai đoạn dự án mà chưa có những giải pháp phòng ngừa giảm thiểu (giải pháp phi công trình) hay một số giải pháp khác như cảnh báo, giám sát sạt lở… Do đó, hiện nay, việc xây dựng kế hoạch phòng chống sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh để từng bước triển khai thực hiện là rất cần thiết và cấp bách. 

ANH NGỌC