Từ nông thôn mới (NTM) theo chuẩn cũ, đến NTM theo chuẩn mới rồi NTM nâng cao, quá trình này gắn với tiêu chuẩn hoàn thành các tiêu chí, trong đó có tiêu chí 13 về hình thức tổ chức sản xuất cũng nâng theo. Nhờ đó các HTX được hỗ trợ kiện toàn theo.

Vườn cây ăn trái của HTX Nông nghiệp công nghệ cao Dũng Lỗ Chài đạt vườn mẫu nông thôn mới. Ảnh: CTV

Thúc đẩy hoàn thiện sản phẩm

Xã Hòa Kiến (TP Tuy Hòa) có 3 HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp. Theo chuẩn NTM cũ, các HTX đã đạt tiêu chí 13. Nhưng theo chuẩn mới, các HTX này chưa đạt vì chưa có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực, bảo đảm bền vững và chưa xây dựng được vùng nguyên liệu đạt chứng nhận VietGAP thực hiện truy xuất nguồn gốc. Để hoàn thành tiêu chí 13, xã Hòa Kiến đưa ra phương án thực hiện gắn với HTX.

Ông Phạm Quốc Dung, Chủ tịch UBND xã Hòa Kiến, cho biết: Địa phương khuyến khích HTX Hòa Kiến 1 triển khai mô hình sản xuất rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, vì đây là thế mạnh của HTX này; 2 HTX còn lại thực hiện mô hình lúa chất lượng cao theo chuỗi giá trị. Đồng thời, địa phương đăng ký xây dựng sản phẩm bột dong riềng theo hướng OCOP, HTX nào đủ năng lực quản trị sẽ tiếp nhận triển khai.

Theo ông Tô Tấn Nguyên, Giám đốc HTX Hòa Kiến 1, thế mạnh của HTX là các sản phẩm rau. HTX cũng đã triển khai sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP cho bà con từ nhiều năm nay. Rau của thành viên HTX được khách hàng tin dùng, nhiều siêu thị cũng tới đặt hàng. Cái thiếu của HTX là xây dựng thương hiệu với bao bì, nhãn mác độc quyền và làm mã vạch truy xuất nguồn gốc… Sở dĩ từ trước tới nay HTX không làm vì sản phẩm của bà con vẫn tiêu thụ tốt. Muốn làm, HTX cần trang thiết bị chế biến, đóng gói, bảo quản… mà vốn HTX không đủ. Đồng thời để có vùng sản xuất ổn định lại phụ thuộc vào quy hoạch sử dụng đất của thành phố… Quá trình xây dựng NTM tạo điều kiện về vốn mua sắm máy móc công nghệ, hỗ trợ quy hoạch vùng sản xuất, giúp HTX có điều kiện xây dựng thành công thương hiệu rau an toàn Hòa Kiến.

Hiện 2 xã của huyện Tuy An đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao là An Chấn và An Ninh Tây đều chưa hoàn thành tiêu chí 13. Cả 2 xã này đang trong quá trình hoàn thiện sản phẩm chủ lực. Theo UBND huyện Tuy An, do chưa có ứng dụng chuyển đổi số để thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm chủ lực và chưa có vùng nguyên liệu tập trung được cấp mã vùng đối với nông sản chủ lực nên các địa phương này chưa đạt NTM nâng cao.

Thời cơ và thách thức

Ông Nguyễn Hoàng Phố, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An), cho biết: HTX đang xây dựng sản phẩm gạo chất lượng cao theo hướng sản phẩm chủ lực của xã. Hiện HTX chỉ mới sản xuất, làm mẫu mã bao bì thô đóng gói. Nhờ đồng hành cùng chương trình xây dựng NTM nâng cao ở địa phương nên HTX được hướng dẫn thiết kế logo cho sản phẩm độc quyền, hỗ trợ một phần kinh phí mua máy móc trang thiết bị hoàn thiện dây chuyền chế biến. Thời gian tới, HTX còn được hỗ trợ ứng dụng chuyển đổi số cho truy xuất nguồn gốc… Đây thực sự là cơ hội để đơn vị có được sản phẩm hàng hóa mang thương hiệu HTX. Đồng thời đây cũng là trách nhiệm không hề nhỏ, khi thương hiệu đó đại diện cho sự tồn tại và phát triển của vùng nguyên liệu chủ lực của xã, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống kinh tế của người dân.

Còn theo ông Ngô Quốc Dũng, Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao Dũng Lỗ Chài (huyện Phú Hòa), vườn cây ăn trái của HTX đạt vườn mẫu NTM, từ đây tạo uy tín nhất định với người tiêu dùng. Các loại cây trái như mãng cầu, mít… ở đây ngày càng được khách hàng trong và ngoài tỉnh biết tới. Với HTX, đơn vị quản trị thương hiệu nông sản này có thêm trách nhiệm mới đó là nâng cao sản phẩm để không chỉ tiêu thụ 5ha của HTX mà còn hỗ trợ tiêu thụ 30ha cho vùng sản xuất của bà con. 

BẠCH VÂN