Đó là mục tiêu của kinh tế tập thể tỉnh (KTTT) với mong muốn quy tụ các hộ cá thể nhỏ lẻ, các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh kết nối với nhau tạo thành một khối thống nhất cùng làm kinh tế.

Ông Lê Thanh Lam

Trao đổi với Báo Phú Yên về vấn đề nói trên, ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết:

- 5 năm qua là giai đoạn mà nhận thức về KTTT, HTX có nhiều thay đổi ở cả cán bộ, thành viên HTX và người dân, các đơn vị ngoài. Cái bóng của cũ kỹ, lạc hậu, sống bằng bao cấp không còn nữa, thay vào đó, KTTT đã được nhìn nhận ngang bằng với các thành phần kinh tế độc lập khác. Từ đây, tính ưu việt trong bản chất của KTTT là hợp tác để cùng phát triển được bộc lộ rõ nét, đúng với quy luật phát triển kinh tế hiện nay là “Muốn đi xa phải đi cùng nhau”.

* Ông hãy chia sẻ cụ thể hơn về điều này?

- Nhìn vào lực lượng thành viên của các HTX, nòng cốt của thành phần kinh tế này, những năm trước, thành viên của HTX chủ yếu là hộ cá thể, tham gia vào HTX một cách cơ học. Nay, thành viên HTX có cả hộ kinh doanh, doanh nghiệp. Nhiều HTX đang xúc tiến thủ tục thành lập doanh nghiệp trực thuộc để mở rộng quy mô hoạt động. Nhiều tổ chức, cá nhân chuyển hình thức kinh doanh từ tư nhân sang KTTT để thực hiện mục tiêu đồng hành phát triển kinh tế cùng người dân theo hướng hợp tác, chia sẻ quyền lợi. Đặc biệt, việc tham gia HTX bằng hình thức tự nguyện góp vốn cho thấy nhận thức về thành phần kinh tế này được nâng lên; sự phân biệt HTX với doanh nghiệp, các tổ chức kinh doanh cũng như với HTX kiểu cũ đã rõ nét. Vai trò của KTTT được nhìn nhận khách quan hơn…

Nền kinh tế thị trường buộc các hộ cá thể phải tập hợp lại cùng sản xuất để nâng cao giá trị nông sản theo hướng hàng hóa. Bước vào giai đoạn toàn cầu hóa hiện nay, các ngành, các đơn vị phải cùng bắt tay nhau hoàn thiện chuỗi cung ứng để tồn tại. Các doanh nghiệp có thị trường, năng lực marketing nhưng lại thiếu tư liệu sản xuất. Các HTX với ưu điểm là quản lý tốt sản xuất, có thể tập hợp sản xuất trên diện tích lớn đảm bảo vùng nguyên liệu ổn định cho chế biến. Nhược điểm của HTX là năng lực xúc tiến thương mại yếu, liên kết hạn chế. Sự hợp tác này sẽ bổ sung cho nhau, phát huy cao nhất thế mạnh từng đơn vị.

Người dân được hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng theo tiêu chuẩn quốc tế. Ảnh: MINH DUYÊN

* Nếu chỉ là hợp tác, các thành phần kinh tế đều có thể liên kết với nhau bằng hợp đồng. Vậy, việc tham gia vào thành phần KTTT sẽ tạo ra những lợi thế gì mà các thành phần kinh tế khác không có, thưa ông?

- Xu hướng hiện nay là tập trung hóa và độc quyền hóa, các doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ bị thao túng bởi các tập đoàn kinh tế lớn theo kiểu “Cá lớn nuốt cá bé”. Khi ấy, các doanh nghiệp này sẽ mất đi cơ hội tồn tại trên thị trường của sự cạnh tranh công bằng không còn, khách hàng vì thế cũng thiệt thòi. Hợp tác trong KTTT thì khác, không đồng nhất tài sản riêng vào tài sản chung, các đơn vị vẫn độc lập phát triển theo định hướng và chiến lược của riêng mình. Lợi thế của việc hợp tác mà thành phần KTTT mang lại chính là hỗ trợ để các đơn vị ngày một phát triển và lớn mạnh hơn theo phương châm đơn vị lớn mạnh thì tập thể lớn mạnh và tập thể lớn mạnh hỗ trợ đơn vị phát triển.

Điển hình như HTX Lâm nghiệp công nghệ cao Phú Yên có thành viên là các hộ trồng rừng và Công ty TNHH MTV Bảo Châu Phú Yên. Doanh nghiệp này vẫn hoạt động bình thường theo Luật Doanh nghiệp mà không bị HTX chi phối về quản lý điều hành. Vốn, lãi của doanh nghiệp này vẫn hạch toán độc lập. Các hộ trồng rừng cũng vậy, tài sản là diện tích rừng vẫn thuộc quyền cá nhân của hộ. Sự hợp tác trong HTX giữa các thành viên này ở chỗ thông qua HTX, hộ cá thể được tạo điều kiện phát triển kinh tế rừng bằng quy trình trồng áp dụng kỹ thuật theo chứng chỉ quốc tế, có doanh nghiệp cam kết bao tiêu. Doanh nghiệp có vùng nguyên liệu ổn định, được tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ. HTX quản lý thành viên bằng Luật HTX năm 2012 và các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan trên tinh thần tự nguyện.

Từ đây cho thấy, HTX có cơ chế quản lý, doanh nghiệp có vốn, thị trường, các hộ dân có đất sản xuất. Sự hợp tác này sẽ tạo được chuỗi liên kết giá trị bền vững mang lại lợi ích cho tất cả các bên. Tuy nhiên, sự hợp tác giữa các thành viên ràng buộc với nhau bằng hợp đồng kinh tế trong mỗi dự án để quy rõ trách nhiệm, nhiệm vụ phải thực hiện, chứ không phải cứ là thành viên thì được hưởng lợi khi thành công hay phải chịu trách nhiệm khi thua lỗ. Cũng như vậy, thành viên có quyền bán hoặc hợp tác với đơn vị bên ngoài khi thấy có lợi hơn.

Chính những quy định cởi mở trong Luật HTX 2012 đã tạo ra ưu thế này cho KTTT. Từ đây giúp khẳng định vai trò của các HTX trong hỗ trợ phát triển kinh tế.

* Xin cảm ơn ông!

MINH DUYÊN