Những ngày gần đây, nông dân tại xã Đức Bình Đông (huyện Sông Hinh) đứng ngồi không yên khi khoai lang Nhật Bản đã bán cho Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan (TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) nhưng công ty này không trả tiền và mất liên lạc. Trong khi diện tích khoai lang còn lại của các hộ dân đã quá tháng thu hoạch, nhưng đợi mãi người của công ty không đến thu mua. Nông dân mất tiền, còn chính quyền địa phương gần như không có giải pháp khả thi để giúp người dân.

Nước mắt trên luống khoai lang

Đã hơn 3 tháng nay, gia đình ông Nguyễn Thế Trường (thôn Đức Hòa) mất ăn, mất ngủ, khi hơn 2 tấn khoai lang mà ông trồng theo đúng quy trình của Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan và đã được thu mua, nhưng đến nay vẫn chưa được thanh toán tiền.

Theo ông Trường, ông phải trả 2 triệu đồng/sào (1.000m²) tiền giống cho công ty. Tiền công trồng và chăm sóc sau 4 tháng là khoảng 8 triệu đồng/sào. Như vậy, với diện tích 2,5 sào trồng khoai lang Nhật Bản, ông Trường mất 25 triệu đồng tiền gốc. Số tiền do thu hoạch khoai lang đã bán cho Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan khoảng 14 triệu đồng, ông Trường xem như mất luôn khi liên hệ với số điện thoại của công ty để đòi tiền nhưng không được.

Thảm cảnh hơn ông Trường là anh Trương Văn Khánh (thôn Chí Thán). Để đầu tư trồng khoai lang Nhật Bản, anh Khánh vay ngân hàng 120 triệu đồng. Đợt đầu anh thu được 2,5 tấn và bị quỵt tiền như ông Trường, nhưng với diện tích 2,2ha còn lại, anh Khánh không biết xử lý như thế nào khi khoai lang đã quá tháng tuổi nên củ khoai bị sâu bệnh hơn 1/2 diện tích.

“Diện tích và sản lượng khoai lang quá lớn, tôi không biết phải làm gì. Nếu nhổ khoai để bán ngoài chợ thì bán biết khi nào cho hết, còn nếu để lại tôi cũng chỉ biết phá bỏ, chứ bây giờ không biết cách nào liên hệ với Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan để lấy tiền”, anh Khánh buồn bã nói.

Theo thống kê của UBND xã Đức Bình Đông, hiện có hơn 10 hộ trồng khoai lang Nhật Bản với tổng diện tích là 7ha. Đây được xem là những người đi tiên phong để tìm hướng đi mới, cải thiện thu nhập từ mô hình nông nghiệp trồng cây ngắn ngày. Tuy nhiên, kết quả mà họ nhận được là sự trắng tay.

Điều đáng nói trong bản hợp đồng đầu tư và thu mua khoai lang giữa người dân và Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan có sự xác nhận của lãnh đạo UBND xã Đức Bình Đông. Theo nhiều người dân, họ đã báo lên chính quyền địa phương, nhưng việc tìm ra cách giải quyết không phải là chuyện đơn giản.

Chính quyền địa phương cũng bị lừa?

Theo ông Nông Văn Trình, Phó Chủ tịch UBND xã Đức Bình Đông, mô hình trồng khoai lang Nhật Bản đã được lãnh đạo UBND xã nghiên cứu kỹ mới phổ biến cho người dân. Các hộ dân, lãnh đạo UBND đã được Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan tạo điều kiện đi tham quan mô hình trồng tại các huyện M’Đrắk, Ea H’leo (Đắk Lắk) và các vùng lân cận của tỉnh Đắk Nông.

“Trước khi đưa mô hình trồng khoai lang Nhật Bản, chúng tôi đã lên trực tiếp văn phòng Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan tại địa chỉ số 159, đường Nguyễn Tri Phương, phường Thành Công, TP Buôn Ma Thuột và cảm nhận là họ rất chuyên nghiệp, có tư cách pháp nhân, website và có nhiều đơn vị thu mua với giá cao. Cứ nghĩ là sẽ giúp được người dân cải thiện được đời sống, không ngờ lại xảy ra sự việc như thế này là điều đáng tiếc”, ông Trình nói.

Trước khi triển khai mô hình trồng khoai lang Nhật Bản tại xã Đức Bình Đông, Hội Nông dân xã phối hợp với Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan phổ biến quy trình và giới thiệu về loại cây này. Để tạo niềm tin, Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan còn cho người dân ứng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình trồng và hứa sẽ thu nguồn tiền này sau khi thanh toán tiền thu khoai lang của người dân.

Xét về mặt kinh tế, mô hình trồng khoai lang Nhật Bản mang lại hiệu quả cao cho người trồng. Theo hợp đồng, Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan sẽ thu mua của người dân với giá bảo hiểm (thấp nhất) là 7.000 đồng/kg/ loại 1, nếu giá thị trường cao hơn, công ty sẽ thu mua theo giá thị trường (có thể lên đến 16.000 đồng/kg. Nếu đạt năng suất 2 tấn/sào, người dân thu được 14 triệu đồng, trừ các chi phí, lời được khoảng 6 triệu đồng/sào sau 4 tháng trồng và chăm sóc. Đây là con số ổn định hơn so với các loại cây trồng khác, vì thế UBND xã Đức Bình Đông quyết định tạo điều kiện để Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan phối hợp với người dân triển khai mô hình trồng khoai lang Nhật Bản.

Tuy nhiên, đến thời điểm này những con số ấy chỉ tồn tại trên giấy còn những con dấu của UBND xã Đức Bình Đông và Công ty TNHH Nông nghiệp Bazan bị nhòe đi bởi những giọt nước mắt và mồ hôi của những người nông dân tay lấm chân bùn, khi họ gần như mất trắng tiền của và công sức vì mô hình trồng khoai lang Nhật Bản.

NHẬT HUY