Tình trạng sử dụng các chương trình, phần mềm máy tính không có bản quyền hợp pháp diễn ra phổ biến ở Việt
Sử dụng mã nguồn mở sẽ giúp không ít cơ quan, đơn vị ở Phú Yên đỡ tốn kinh phí mua bản quyền chương trình phần mềm máy tính – Ảnh: M.TRIẾT
QUEN XÀI “CHÙA”
Ở Phú Yên, chỉ có các doanh nghiệp trung ương, các ngân hàng, kho bạc có mua bản quyền chương trình và phần mềm máy tính, còn đa số các đơn vị cấp địa phương còn khó khăn về kinh phí nên thường sử dụng những bản “chui”. Giám đốc một doanh nghiệp ở TP Tuy Hòa thổ lộ: “Về mặt pháp luật, sử dụng không có bản quyền là vi phạm. Song, lâu nay ở nước mình, người sử dụng thường có thói quen là không quan tâm đến vấn đề bản quyền. Hễ máy có hỏng hóc thì chúng tôi kêu thợ cài đặt lại mà không thấy bị đòi tiền bản quyền chương trình”.
Ông Lê Anh Hoàng (Sở Văn hóa Thông tin Phú Yên) nói: “Việc thanh tra, kiểm tra việc sử dụng các chương trình ứng dụng máy tính ở Việt
Còn ông Lê Thanh Phương (Sở Khoa học – Công nghệ Phú Yên) cho biết: “Theo báo cáo về vi phạm bản quyền phần mềm của Liên minh phần mềm doanh nghiệp, Việt Nam hiện có hơn 90% máy tính không có bản quyền khi sử dụng các chương trình phần mềm. Kỹ thuật bẻ khóa không quá khó đối với dân chuyên nghiệp nên các chương trình này trôi nổi hầu hết ở thị trường. Điều này hoàn toàn trái pháp luật nhưng trong tình hình ngân sách còn khó khăn nên người sử dụng vẫn cứ sao chép nhau để sử dụng”.
TRÁNH VI PHẠM, CÁCH NÀO?
Chỉ thị 04 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường bảo hộ quyền tác giả đối với các chương trình phần mềm máy tính nêu rõ: “Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư bố trí dự toán ngân sách nhà nước và hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương xây dựng dự toán ngân sách thực hiện việc mua bản quyền quản lý của mình theo đúng quy định của pháp luật”.
Phú Yên hiện có hơn 10.000 máy vi tính, nếu mua bản quyền bình quân mỗi máy phải bỏ ra 500 USD – một chi phí khá lớn đối với người sử dụng, nhất là khi mức thu nhập bình quân của người dân còn khá thấp. Nhiều người cho rằng nếu mua bản quyền phần mềm gói lớn thì sẽ phí vì không tận dụng hết các chức năng.
Nói về giải pháp sử dụng máy tính hiệu quả nhưng không vi phạm, ông Lê Thanh Phương đề xuất: “Tùy theo từng tình huống và từng địa phương, nếu có kinh phí đầy đủ thì nên mua bản quyền sử dụng lâu dài. Cách thức mua nên họp lại số lượng người dùng lớn thì kinh phí trả cho bản quyền hạ thấp. Nếu không có khả năng trang bị các phần mềm hoặc nếu sử dụng phần mềm ở mức độ đơn giản thì nên chuyển sang sử dụng nguồn mở”.
Các phần mềm thường bị vi phạm bản quyền ở Việt Nam như Microsoft Windows 98, 200, XP, 2003, NT, server 2000, server 2003; Microsoft office 97, 200, XP; Autocad; Norton Antivirus; McAfee; SQL server; Photoshop; Oracle; Lạc việt từ điển MTD 300, MTD 2002; Viet key và một số phần mềm kế toán, xây dựng…
Theo các chuyên gia vi tính, hiện có một số phần mềm nguồn mở tự do mang tính cộng đồng đã được Việt hóa, tính năng tương đương với phần mềm có bản quyền nhưng chỉ bỏ ra chi phí đào tạo vì người sử dụng chưa tiếp cận nhiều. Chương trình này được duy trì hệ thống hỗ trợ, máy tính không cần cấu hình quá cao, nếu có sự cố thì có thể thông báo cho cả thế giới xử lý (như sự cố Y2K vào năm 1999). Máy trạm và hệ thống máy chủ sử dụng chương trình này tốt tuyệt đối. Tuy nhiên, cần có một đơn vị đứng ra đào tạo sử dụng và hỗ trợ sau đào tạo để giúp người sử dụng thuận lợi hơn.
Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin Phú Yên Nguyễn Chí Sĩ cho biết: “Trung tâm Công nghệ thông tin Phú Yên là một trong những đơn vị hỗ trợ, tư vấn sử dụng mã nguồn mở. Thời gian tới, trung tâm sẽ mở lớp đào tạo sử dụng mã nguồn mở. Sử dụng chương trình này chỉ tốn chi phí đào tạo, cài đặt nhưng hiệu quả cao, tránh vi phạm bản quyền”.
Từ năm 1994 đến nay, người sử dụng máy tính ở Việt
MINH TRIẾT
