Phú Yên có nhiều món hải sản hấp dẫn, trong đó không thể không nhắc đến các món chế biến từ con hàu Ô Loan. Hàu Ô Loan thịt ngọt, các đầu bếp có thể chế biến các món Á, Âu đủ kiểu, nhưng bình dân, giản dị mà quyến rũ vẫn là món cháo hàu và hàu xào mướp. Người miền Trung hay ăn kèm món này với bánh tráng nướng, tạo ra một hương vị và cách ăn rất đặc trưng.
Hàu ở đây có quanh năm nhưng mùa của nó là từ qua Tết Nguyên đán đến mùa hè. Người dân ven biển, ven đầm Ô Loan dùng rựa cùn để cạy những “dề” hàu bám ở vỉa đá, rạn san hô dưới mặt nước. Bên trong lớp vỏ xù xì, cứng như đá là phần thịt trắng đục hơi vàng.
Theo đầu bếp Nguyễn Văn Bông, Phó Chi hội Đầu bếp Phú Yên, hàu có thể chế biến thành nhiều món ngon như: hàu nướng mỡ hành, hàu đút lò - pho mát, hàu nhúng dấm, nấu lẫu… Nhưng món dễ làm, dễ ăn và cảm nhận mùi vị con hàu tinh tế nhất là cháo hàu. Cách làm món cháo hàu đơn giản. Cháo trắng nấu nhừ cho nở, thêm nước từ con hàu để cháo có độ sánh, loãng vừa phải.
Hàu được rửa sạch, lấy ruột, ướp gia vị tao qua cùng với hành củ xắt mỏng rồi cho vào nồi cháo. Cháo múc ra tô, rắc một ít tiêu hột, hành ngò là đã có một món cháo nóng hôi hổi, thơm lừng. Ở những quán cháo, để có thêm món, người ta có thể đánh thêm quả trứng vào phần cháo trên bếp trước khi cho ra tô thành món cháo hàu trứng, càng thêm bổ dưỡng.
Ở các gia đình ngày trước, các mẹ hay mua hàu đã tách sẵn phần thịt về xào với mướp hương làm món ăn cơm. Sau khi xào xong phần thịt hàu và mướp hương cùng hành củ lát mỏng cho thêm tí nước hàu vào là trở thành món giữa xào và súp, chan vào cơm, thêm tí mắm rin ớt xiêm là ăn đến căng bụng.
Vị ngọt đậm ngầy ngậy của hàu làm cho món cháo trở nên sóng sánh, thơm nồng với chút tiêu, hành ngò xắt nhỏ. Với món hàu xào mướp thì cũng mùi vị ấy, quyện với mùi thơm của mướp hương, từ bếp đã tỏa ra hương thơm thu hút người thưởng thức.
Món đã ngon. Cách ăn của người miền Trung nói chung, người Phú Yên nói riêng cũng tạo nên nét văn hóa trong ẩm thực. Riêng món cháo hàu và hàu xào mướp dứt khoát phải có bánh tráng nướng. Bánh tráng mè nướng càng tốt, vị thơm thơm béo béo của mè nướng càng làm cho món ăn gia tăng giá trị. Cháo hoặc hàu xào mướp múc vào chén, bẻ vụn ít bánh tráng nướng cho vào. Bánh tráng nướng thơm giòn quyện với cháo, súp vừa có tác dụng làm nhanh nguội món ăn đang nóng hổi vừa rất ngon vì lạ miệng.
Đến Phú Yên, du khách có thể gọi món cháo hàu ở bất kỳ quán hải sản nào; cũng có những quán ăn sáng chuyên cháo hàu trên đường Nguyễn Huệ, Lê Lợi. Riêng món hàu xào mướp hương trở thành món đặc trưng của quán gần danh thắng Gành Đá Đĩa.
QUỲNH MAI
