Sau bài báo “Biểu diễn nghệ thuật vào tối thứ bảy phục vụ du khách ở Tháp Nhạn: Nên xã hội hóa và đa dạng nội dung biểu diễn” đăng trên Báo Phú Yên số ra ngày 27/8, tòa soạn đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ phía bạn đọc và những người có trách nhiệm, liên quan trong hoạt động du lịch. Hầu hết các ý kiến cho rằng hoạt động biểu diễn nghệ thuật phục vụ miễn phí du khách vào tối thứ bảy hàng tuần ở sân Tháp Nhạn là rất hay. Tuy nhiên, cần có sự điều chỉnh, cải tiến phù hợp theo hướng xã hội hóa. Sau đây là những ý kiến tâm huyết về vấn đề này.

TỔNG GIÁM ĐỐC CÔNG TY CP DU LỊCH MẮT RỒNG NGUYỄN THANH BÌNH: Nên xây dựng nội dung phong phú, đa dạng hơn

Phải nói sau một thời gian hình thành, hoạt động biểu diễn nghệ thuật phục vụ du khách ở sân Tháp Nhạn vào thứ bảy hàng tuần đã tạo được ấn tượng trong mắt du khách, là điểm đến thú vị trong chương trình tour của các công ty lữ hành vào dịp cuối tuần. Ở góc độ là một đơn vị lữ hành chúng tôi ủng hộ phương án xã hội hóa hoạt động này, và những người tổ chức cần đầu tư nội dung chương trình phong phú, đa dạng hơn theo hướng giới thiệu nét đặc sắc văn hóa dân gian của địa phương. Du khách phương xa khi đến một địa phương nào đó, họ luôn mong muốn được tìm hiểu, trải nghiệm văn hóa địa phương.

Xã hội hóa ở đây là gì, đó là sự tham gia của nhiều thành phần vào nhiều nội dung của sự kiện này chứ không chỉ gói gọn trong chương trình biểu diễn phục vụ của các nghệ sĩ, diễn viên Nhà hát ca múa nhạc dân gian Sao Biển. Chương trình của nhà hát dàn dựng rất gọn gàng, đẹp và được biểu diễn bởi những nghệ sĩ chuyên nghiệp. Nhưng chính điều này chưa thật sự là mong muốn của du khách. Ngoài ra, chương trình chỉ diễn ra đúng lịch trình là 7 giờ 30 tối thứ bảy hàng tuần, khách tour muốn phục vụ các thời điểm khác cũng không được. Du khách và đơn vị lữ hành sẵn sàng chi tiền để được phục vụ, thù lao cho các nghệ nhân, nghệ sĩ biểu diễn nếu chương trình đó đặc sắc và phục vụ cho đoàn khách đúng nghĩa. Không chỉ riêng Công ty CP Du lịch Mắt Rồng, tôi nghĩ các công ty lữ hành khác và du khách cũng sẽ ủng hộ mô hình lao động nghệ thuật này của các nghệ nhân, nghệ sĩ.

CHỦ TỊCH HIỆP HỘI DU LỊCH PHÚ YÊN NGUYỄN THÀNH TÂM: Xã hội hóa để nuôi dưỡng phong trào

Đi du lịch các nơi, chúng tôi đều thấy có hoạt động biểu diễn nghệ thuật phục vụ du khách nhưng họ không bao cấp như ở ta hiện nay. Vừa rồi, tôi đến Tiền Giang du lịch, sau khi đoàn khách vào nghỉ ngơi uống nước thì có một nhóm nghệ nhân, áo bà ba khăn rằn truyền thống Nam Bộ với một số đồ nghề, nhạc cụ đến biểu diễn phục vụ đờn ca tài tử, sau đó hướng dẫn viên chi tiền bồi dưỡng theo thỏa thuận khi mua tour, còn những người khách sau khi được nghe biểu diễn thì tự động rút ví thưởng thêm cho các nghệ nhân. Tất cả đều rất vui vẻ. Hay nhóm biểu diễn múa Chăm ở Tháp Bà, TP Nha Trang (Khánh Hòa) cũng thế. Họ tập hợp những nghệ nhân múa một cách thành thục các bài múa Chăm đặc sắc phục vụ liên tục các tour khách đến tham quan. Khách đứng lại xem góp tiền bồi dưỡng, thưởng công. Xa hơn, du lịch Thái Lan, tôi cũng thấy tất cả các hoạt động biểu diễn phục vụ du khách đều được thực hiện bởi các nhóm nghệ nhân và kinh phí duy trì đều từ nguồn bán vé hoặc thù lao trực tiếp của du khách sau buổi biểu diễn. Họ làm rất chuyên nghiệp, khiến khách bỏ tiền ra nhưng không cảm thấy tiếc.

Nhìn lại cách làm của ta hiện nay, có thể thấy ngành Văn hóa - Du lịch đã rất quan tâm khi dành hẳn nguồn kinh phí ngân sách để hỗ trợ cho hoạt động này và được giao cho Nhà hát ca múa nhạc dân gian Sao Biển thực hiện toàn bộ chương trình. Điều này cũng tốt, tạo được “mồi lửa” ban đầu, nhưng nếu duy trì mãi kiểu bao cấp và biểu diễn phục vụ này, theo tôi không phù hợp. Nên xã hội hóa hoạt động này từ nguồn thu của du khách, các đơn vị lữ hành để nuôi dưỡng hoạt động, vì những nghệ nhân biểu diễn cũng phải có thu nhập để sống.

Một điều cũng cần xã hội hóa nữa là phía đơn vị tổ chức biểu diễn. Nhu cầu của du khách không phải là thưởng thức những ca sĩ, nghệ sĩ chuyên nghiệp biểu diễn (trừ những tiết mục độc đáo chỉ có nghệ sĩ chuyên mới thể hiện được), mà họ sẽ cảm thấy thích thú hơn nếu được xem các nghệ nhân dân gian biểu diễn, để tạo không khí thân tình, giao lưu, trải nghiệm. Theo tôi, nên tập hợp các nhóm nghệ nhân, câu lạc bộ biểu diễn nghệ thuật dân gian (phải đảm bảo là nghệ thuật dân gian truyền thống của Phú Yên), với kinh phí ngân sách hỗ trợ ban đầu họ sẽ tổ chức chương trình biểu diễn phục vụ bất kỳ thời gian nào nếu khách tham quan du lịch có nhu cầu.

NGHỆ NHÂN BÌNH THẢNG: Sẵn sàng tham gia biểu diễn dân ca bài chòi

Hiện Câu lạc bộ đàn hát dân ca huyện Đông Hòa do tôi làm chủ nhiệm tập hợp được khá đông các thành viên ở nhiều lứa tuổi, nhất là học sinh nhờ một thời gian dài đưa dân ca bài chòi vào trường học. Tôi nghĩ với khách du lịch khi đến địa phương nào đó, họ luôn muốn tìm hiểu, thưởng thức và trải nghiệm, hòa mình với văn hóa đặc sắc vùng miền nơi đó. Đến miền Nam ai cũng muốn nghe một bản đơn ca tài tử, ra đất Bắc lại muốn nghe một câu chèo hay dân ca quan họ, hát then… Một trong những “đặc sản” văn hóa dân gian của Phú Yên đó chính là bài chòi và hò bá trạo, tại sao chúng ta không mạnh dạn tạo điều kiện để các câu lạc bộ, nghệ nhân, nghệ sĩ xây dựng chương trình theo hướng này để phục vụ du khách.

Có ý kiến cho rằng nên bán vé khi du khách lên Núi Nhạn xem biểu diễn nghệ thuật, theo tôi điều này rất khó và không nên. Chúng ta tổ chức biểu diễn một cách bài bản để phục vụ và khi đó họ sẽ tưởng thưởng, như vậy sẽ “văn hóa” hơn. Cá nhân tôi, nếu được hỗ trợ và cho phép, Câu lạc bộ đàn hát dân ca huyện Đông Hòa sẵn sàng tham gia hoạt động này để góp phần làm phong phú thêm chương trình giải trí phục vụ du khách và giới thiệu văn hóa truyền thống, nét đẹp quê hương, con người Phú Yên đến du khách qua các làn điệu, tiểu phẩm bài chòi.

PHÓ GIÁM ĐỐC SỞ VH-TT-DL PHÚ YÊN PHẠM VĂN BẢY: Sẽ bàn cách làm cho phù hợp

Có thể khẳng định hoạt động biểu diễn nghệ thuật phục vụ khách du lịch ở sân Tháp Nhạn vào thứ bảy hàng tuần diễn ra trong suốt hơn 3 năm qua đã trở thành điểm đến giải trí cho du khách dịp cuối tuần và để lại dấu ấn tốt đẹp. Có ý kiến cho rằng nên xã hội hóa mạnh mẽ hơn nữa hoạt động này thay vì chỉ có các nghệ sĩ chuyên nghiệp Nhà hát ca múa nhạc dân gian Sao Biển biểu diễn phục vụ miễn phí; ngành Văn hóa - Du lịch phải hỗ trợ kinh phí ngân sách toàn bộ chương trình là chưa phù hợp với xu hướng phát triển và nhu cầu của du khách… Những ý kiến này tôi cho rằng rất hay trên tinh thần xây dựng để hướng đến một thương hiệu du lịch Phú Yên hấp dẫn, thân thiện.

Theo đề án ban đầu, hoạt động biểu diễn nghệ thuật phục vụ du khách ở sân Tháp Nhạn mà Sở VH-TT-DL trình UBND tỉnh thì vấn đề xã hội hóa cũng được đặt ra. Tức là trong chương trình biểu diễn, các nghệ sĩ chuyên nghiệp và Nhà hát ca múa nhạc dân gian Sao Biển làm nòng cốt xây dựng chương trình, tạo nên những buổi biểu diễn ban đầu cho chỉn chu, tròn trịa, sau đó sẽ mở rộng mời các nhóm, câu lạc bộ nghệ nhân dân gian cùng tham gia biểu diễn làm cho chương trình phong phú, đặc biệt là phải tạo được không gian gần gũi, giao lưu giữa nghệ sĩ và người xem, giúp du khách được hòa mình trải nghiệm. Về kinh phí, tinh thần là hỗ trợ một phần và sẽ tiến đến xã hội hóa từ các doanh nghiệp du lịch và du khách. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện có một số khó khăn nhất định nên đến thời điểm này vẫn chưa thực hiện theo đúng lộ trình, các phần việc như đề án đặt ra.

Sắp tới, Sở VH-TT-DL sẽ mời các cá nhân, đơn vị liên quan ngồi lại đánh giá những mặt mạnh, yếu về hoạt động này trong thời gian qua; đồng thời thảo luận cách làm hợp lý trong thời gian tới. Trên tinh thần từng bước đẩy mạnh xã hội hóa và xây dựng chương trình phong phú đa dạng, đậm đà bản sắc văn hóa vùng miền, hoạt động biểu diễn nghệ thuật phục vụ du khách sẽ diễn ra thường xuyên hơn nhằm đáp ứng nhu cầu thưởng thức, trải nghiệm của du khách khi đến Phú Yên.

TRẦN QUỚI (ghi)