Từ lâu Hòn Yến, Hòn Choi, Gành Yến (thuộc xã An Hòa, huyện Tuy An) là điểm du lịch, dã ngoại lý tưởng của nam nữ thanh niên địa phương và các vùng lân cận. Thời gian gần đây, khi những bức ảnh “đẹp như thiên đường” được lan truyền mạnh mẽ trên các phương tiện thông tin đại chúng, Hòn Yến đã trở thành điểm đến “hút hồn” của khách lãng du, nhất là những đôi uyên ương muốn lưu giữ khoảnh khắc đẹp với thiên nhiên.

Đi bộ trên biển ngắm san hô

Khi phong trào dã ngoại, phượt phổ biến, Hòn Yến trở thành điểm đến của những nhóm phượt và các tay máy mê phong cảnh thiên nhiên tìm đến. Hòn Yến trong thế giới ảnh phong cảnh Việt Nam được đánh dấu bởi sự kiện về tác phẩm “Nét đẹp thiên nhiên No1” chụp Hòn Yến lúc hoàng hôn của Đoàn Cao Liêm, khi đó mới chỉ là tay máy không chuyên ưa chụp ảnh phong cảnh đã đoạt Huy chương vàng FIAP 2016. Bức ảnh được nghệ sĩ nhiếp ảnh kỳ cựu Lê Châu Đạo nhận xét là “hoàn hảo từ nội dung, bố cục đến ánh sáng và sự thăng hoa của niềm đam mê sáng tạo”. Rong rêu của đại dương, sự hùng vĩ, bao la của biển đảo, mây trời hòa với ngư dân cùng với ráng chiều hoàng hôn đã làm cho tác phẩm mang đầy nét đời thực, bình dị mà không kém phần nghệ thuật. “Tôi chụp khá nhiều ảnh phong cảnh, nhưng tôi vẫn thích bộ ảnh về Hòn Yến và sẽ còn dành thời gian sáng tác cho “địa chỉ đỏ” này. Mong ước của tôi là giới thiệu nhiều hơn nữa những bức ảnh đẹp về phong cảnh quê hương đến bè bạn trong nước và quốc tế”, Đoàn Cao Liêm chia sẻ.

Theo các cụ cao niên ở đây, sở dĩ có tên Hòn Yến là vì hòn đảo nhỏ này trước đây là nơi chim yến về làm tổ trên các vách đá. Tiếng ríu rít của chim yến cùng âm thanh rì rào của sóng biển ập vào gành đá, vách núi hòa cùng không khí mát dịu của gió biển với hàng bàng cổ thụ lá đỏ quanh cạnh Lăng Ông đã tạo nên không không gian tuyệt vời, đầy xao xuyến.

Anh chị Nguyễn Hiệp Thương - Lưu Thị Thu Phương và gia đình nhỏ từ Hà Nội lặn lội đến Hòn Yến một buổi chiều đã vô cùng sửng sốt trước vẻ đẹp thiên nhiên nơi đây. “Không gian ở đây phải nói tuyệt vời, chúng tôi có thể lội trên những gành đá, đuổi bắt những chú cá nhỏ, những sinh vật biển và ngắm, chạm vào những rạn san hô với nhiều hình thù, màu sắc. Hòn Yến, một không gian nghỉ dưỡng thật tuyệt vời, chỉ mong địa phương sớm có quy hoạch đầu tư để nơi đây trở thành địa chỉ du lịch sinh thái hấp dẫn nhưng vẫn đảm bảo yếu tố môi trường sinh thái và không gian văn hóa”, chị Lưu Thị Thu Phương nói.

Một cặp đôi đến từ TP Hồ Chí Minh lãng mạn tạo dáng ở Hòn Yến khi nước rút - Ảnh: VŨ RJN

Tiểu thiên đường ảnh cưới

Nếu Phú Yên - xứ sở “hoa vàng cỏ xanh” được nhiều cặp đôi và các tay máy chuyên chụp ảnh cưới ngoại cảnh ưu ái gọi là “thiên đường” ảnh cưới với những gành Đá Đĩa, Bãi Môn - Mũi Điện, nhà thờ Mằng Lăng, những cánh đồng lúa bát ngát, những triền đồi xanh xa ngái núi rừng… thì Hòn Yến là một địa chỉ không thể bỏ qua, một “tiểu thiên đường” cho những cặp đôi muốn lưu giữ hình ảnh lãng mạn của tuổi trẻ với không gian, cảnh sắc thiên nhiên. Theo anh Nguyễn Tuấn Khải, chuyên chụp ảnh cưới ngoại cảnh Vân Thế Trình Studio, Hòn Yến gần đây trở thành địa chỉ “hot” được các cặp đôi lựa chọn khi đến Phú Yên. Còn anh Châu Hoàng Vũ, chủ Rjn Studio (phường 3, TP Tuy Hòa) cho biết, các khách hàng ở TP Hồ Chí Minh gần đây đều mong muốn có được bộ ảnh ở Hòn Yến.

Để chọn được bối cảnh chụp ảnh cưới ngoại cảnh không đơn giản như chụp ở studio. Các tay máy phải “tiền trạm”, “phục” cả ngày trời để chọn góc máy độc đáo, thời điểm đẹp với ánh sáng và bối cảnh, nhất là các địa điểm biển đảo. “Chụp ngoại cảnh cần có sự kết hợp hợp lý ngoại cảnh với chủ thể cô dâu chú rể. Cô dâu, chú rể hay đôi tình nhân vẫn là chủ thể chính nhưng phải ở trong không gian thật đẹp. Trong album luôn có có sự cân đối những bức toàn cảnh để dẫn dắt câu chuyện. Vì thế, chụp ảnh cưới ngoại cảnh không đơn thuần là chụp chân dung cô dâu chú rể mà là sự kết hợp chụp ảnh động và phong cảnh”, ông chủ Rjn Studio chia sẻ. Cặp đôi Đức Hải - Diễm Sang đến từ TP Hồ Chí Minh vừa thực hiện xong bộ ảnh cưới với Rjn Studio tại Hòn Yến, xuýt xoa: “Thật không uổng công lặn lội từ TP Hồ Chí Minh ra Phú Yên 2 ngày để làm bộ ảnh cưới, trong đó có một buổi chụp ở Hòn Yến. Nơi đây có bãi cát trắng phau, kia là gành đá, bước xuống là nước, là san hô và xa hơn chút nữa là hoang đảo… thật tuyệt vời”.

Trong khung cảnh thơ mộng trữ tình, Hòn Yến được thiên nhiên sắp đặt một cách hài hòa với những Hòn Đụn (Hòn Sắt), Hòn Choi, Vũng Choi, Bàn Than, Gành Yến (bãi đá nối liền giữa đất liền với Hòn Yến, Hòn Đụn) tạo thành một quần thể thắng cảnh tự nhiên bên bờ biển. Trong đó, Hòn Yến là điểm nhấn nổi bật của quần thể thắng cảnh này. Buổi chiều, khi thủy triều xuống thấp nổi lên những rạn san hô đầy màu sắc, có thể lội bộ ra đến đảo để đuổi bắt cá và các loài sinh vật biển đẹp mắt. Hay những buổi bình minh, lúc chiều tà, khi ánh sáng dát vàng hoặc chiếu soi đỏ rực trên mặt biển, vách đá, bạn có thể phóng tầm nhìn một vùng rộng lớn trước không gian biển khơi khoáng đạt, hít sâu vào lồng ngực cái mặn mòi của biển cả và cảm nhận sự bình yên.

Tất cả vẻ đẹp kỳ diệu ấy là lý do khiến nhiều cặp uyên ương chọn Hòn Yến làm không gian lưu lại khoảnh khắc chung đôi trước ngày cưới. Đôi uyên ương Quốc Tiến - Yến Phượng đến từ Hà Nội, cảm nhận: “Chúng tôi rất thích khi xem bộ ảnh của người bạn do Rjn Studio thực hiện tại Phú Yên. Và lần đầu tiên đến đây, mọi thứ ngoài thực tế còn đẹp hơn. Thật tuyệt vời khi chúng tôi có được những bức ảnh dưới nước bên những rạn san hô mà không cần phải di chuyển tàu thuyền hay lặn biển, nước ngay dưới chân, đảo ở bên cạnh. Không gian ở đây mang lại cho chúng tôi một cảm giác bình yên”.

Rất đông du khách đổ về Hòn Yến khi thủy triều xuống để trải nghiệm tour du lịch ngắm san hô, bắt cá biển mà không cần lặn - Ảnh: TRẦN QUỚI

Danh thắng quốc gia không xa

Trước vẻ đẹp thiên nhiên và nhiều giá trị về tự nhiên, nhân văn của quần thể Hòn Yến, Sở VH-TT-DL đã khảo sát, lập hồ sơ đề nghị Bộ VH-TT-DL xếp hạng danh thắng quốc gia cho địa điểm này.

Theo hồ sơ đề nghị xếp hạng danh thắng quốc gia quần thể Hòa Yến, về đặc điểm tự nhiên, Hòn Yến cách bờ biển khoảng 400m, có diện tích 1,98ha, độ cao 70m, xung quanh là những vách đá thẳng đứng từ dưới biển lên, được cấu tạo bởi các khối đá bazan hình trụ, hoặc hình lục giác ghép liền nhau theo hướng thu nhỏ dần, tạo cho Hòn Yến có hình chóp nhọn. Trong nhận thức dân gian, Hòn Yến được miêu tả:

Nhô lên từ mé biển Đông

Một hòn đá dựng, tạo công khéo bày

Ráng chiều lồng bóng lưng mày

Rủ rê chim biển về xây lâu đài.

Quần thể Hòn Yến được hình thành bởi quá trình hoạt động kiến tạo địa chất dọc theo ven biển Phú Yên như gành Đá Đĩa. Trong đó đáng kể nhất là hoạt động phun trào núi lửa vào thời gian cách nay khoảng trên dưới 10 triệu năm. Nham thạch phun trào do hoạt động của núi lửa gặp phải nước biển đã tạo thành đá bazan dạng cột hoặc dạng khối, tương tự với kiểu đá bazan ở thắng cảnh quốc gia gành Đá Đĩa.

Ngoài các hòn, bãi đá, trong không gian này còn có một thiết chế đậm chất văn hóa của cư dân miền biển là lăng thờ thần Nam Hải. Lăng thờ thần Nam Hải ở Gành Yến có từ lâu đời bên quần thể cây bàng cổ thụ tỏa bóng sum suê. Lăng trải qua nhiều lần tu sửa, kiến trúc lăng hiện nay được xây dựng vào năm 2002, là nơi thờ cúng cá Ông - thần Nam Hải, đồng thời là địa điểm tổ chức lễ hội cầu ngư.

Theo Sở VH-TT-DL Phú Yên, quần thể Hòn Yến là khu vực có nhiều giá trị độc đáo về tự nhiên và nhân văn. Hệ động thực vật phong phú, nhất là hệ động thực vật dưới nước. Về lịch sử, văn hóa, nơi đây còn lưu giữ nhiều di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt lễ hội cầu ngư, hoạt động văn hóa tín ngưỡng tiêu biểu của cư dân ven biển Phú Yên. Về kinh tế - xã hội, nơi đây có tiềm năng để phát triển thành một điểm du lịch biển, có thể kết nối với các danh thắng và các di tích như gành Đá Đĩa, cù lao Mái Nhà, đảo Hòn Chùa, bãi Xép, bãi Súng, Bãi Môn - Mũi Đại Lãnh, Vũng Rô, vịnh Xuân Đài... tạo thành một tuyến du lịch ven biển hấp dẫn của Phú Yên.

TRẦN QUỚI