Chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục (SKSS, SKTD) ở lứa tuổi vị thành niên là vấn đề xã hội rất quan tâm. Bởi nếu các em không được cung cấp kiến thức đầy đủ sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ, ảnh hưởng đến đạo đức lối sống, việc học hành, sức khỏe và chất lượng dân số của xã hội.

Chú trọng truyền thông ở nhà trường

Hiện nay, tình trạng quan hệ tình dục sớm, tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và nguy cơ lây nhiễm các bệnh tình dục ở lứa tuổi vị thành niên có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, kiến thức, kỹ năng cơ bản để bảo vệ sức khỏe của lứa tuổi này còn hạn chế. Do đó, tuyên truyền chăm sóc SKSS vị thành niên trong trường học là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, giúp học sinh hiểu biết, nhận thức rõ ràng về SKSS, có kỹ năng chăm sóc sức khỏe tốt hơn, từ đó có ý thức xây dựng cuộc sống lành mạnh về thể chất và tinh thần.

Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh có 300 học sinh, khoảng 70% trong số đó là nữ. Thời gian qua, nhà trường chú trọng đến công tác tuyên truyền giáo dục SKSS, SKTD nhằm giúp học sinh nhận thức được SKSS vị thành niên là quan trọng và ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống gia đình trong tương lai, đồng thời cũng giúp các em chuẩn bị tâm thế tốt về vấn đề SKSS khi còn trên ghế nhà trường.

Thầy Lê Hồng Duy, Phó Hiệu trưởng Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh cho biết công tác truyền thông của nhà trường không chỉ gói gọn trong các đợt ngành Y tế về tổ chức mà chúng tôi thực hiện việc này liên tục. Khi gia đình đưa con em vào học ở trường thì thầy cô chính là cha mẹ. Với trách nhiệm ấy, chúng tôi quan sát, theo dõi sát sao để nhận thấy những thay đổi trong hành vi của các em, kịp thời điều chỉnh cho phù hợp. Ngoài ra, mỗi tháng một lần, trong các đợt sinh hoạt chào cờ, giáo viên cũng truyền thông lồng ghép cung cấp những thông tin vềgiới, những thay đổi về tâm sinh lý tuổi vị thành niên, tác hại của việc mang thai và phá thai tuổi vị thành niên, phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục. “Chúng tôi quan niệm rằng, chúng ta cần chấp nhận thực tế trẻ vị thành niên ngày nay biết về quan hệ tình dục sớm hơn những thế hệ trước đây. Vì vậy, người lớn phải sẵn sàng đối mặt với điều này để chỉ dẫn đường cho con chạy đúng, thay vì tránh né để con chạy sai đường”, thầy Duy nói.

Em Trương Tấn Thành (quê xã Sơn Giang, huyện Sông Hinh) học lớp 12C Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh, chia sẻ em đã có bạn gái đang học lớp 10 cùng trường. “Dù quen nhau ở lứa tuổi học trò nhưng từ sự giáo dục của gia đình, sự quản lý và truyền thông tại trường, em nhận thức được rằng, yêu đương giai đoạn này chỉ nên trong sáng, động viên nhau cùng cố gắng để không ảnh hưởng đến kết quả học tập của cả hai. Chúng em còn rất nhiều ước mơ ở phía trước và sẽ tập trung để thực hiện”, Thành bộc bạch.

Cần sự chung tay của gia đình và xã hội

Chăm sóc SKSS vị thành niên là một trong những yếu tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai giống nòi. Để trẻ vị thành niên, những lao động chủ lực của tương lai có đầy đủ kiến thức về thể chất cũng như tinh thần, tự tin bước vào ngưỡng cửa cuộc đời, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng rất cần sự chung tay của các cấp, ngành, đoàn thể, đặc biệt là vai trò của gia đình.

Năm 2021, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch chăm sóc SKSS, SKTD vị thành niên, thanh niên tỉnh Phú Yên giai đoạn 2021-2025. Triển khai kế hoạch này, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức tập huấn chăm sóc SKSS, SKTD vị thành niên, thanh niên cho nhân viên y tế trường học tuyến cơ sở nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng tư vấn cho vị thành niên, thanh niên về kỹ năng sống liên quan đến SKSS, SKTD; tình dục an toàn, hậu quả của tình dục không an toàn. Sau khi tham gia tập huấn, đội ngũ nhân viên y tế trường học sẽ làm tốt hơn công tác tư vấn cho học sinh về các vấn đề liên quan đến chăm sóc SKSS tại trường học.

Trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố cũng phối hợp với các trường THCS, THPT thường xuyên tổ chức hội nghị truyền thông, nói chuyện chuyên đề về SKSS. Hoạt động truyền thông cung cấp những kiến thức, kỹ năng quan trọng giúp từng bước nâng cao kiến thức, thái độ, thay đổi hành vi, kỹ năng thực hành của vị thành niên, thanh niên về chăm sóc SKSS, tạo môi trường xã hội thân thiện trong cung cấp các dịch vụ về chăm sóc SKSS, kế hoạch hóa gia đình, góp phần giảm tình trạng mang thai ngoài ý muốn ở lứa tuổi học đường.

Theo bác sĩ Châu Trọng Phát, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Phú Yên, việc tuyên truyền, phổ biến cách chăm sóc SKSS vị thành niên, thanh niên rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi mạng internet luôn có tác động hai chiều đến nhận thức của các em. Trong đó, thông tin tiêu cực vẫn còn khá nhiều và nếu không được tuyên truyền đúng cách, các em rất dễ có các nguy cơ như quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, dễ bị xâm hại tình dục dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục kể cả HIV/AIDS, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn…

“Bên cạnh việc các cơ quan chức năng, trường học tăng cường truyền thông thì vai trò của gia đình rất quan trọng. Cụ thể, gia đình nên chú trọng dạy con em mình những kiến thức, kỹ năng cụ thể như cách giữ gìn thân thể, cách thoát hiểm... Tùy theo lứa tuổi mà có phương thức, nội dung chia sẻ phù hợp. Quan trọng hơn, cha mẹ dù bận rộn nhưng vẫn nên dành thời gian trò chuyện, tâm sự giữa mẹ với con gái, cha với con trai. Đây sẽ là chìa khóa giúp con biết cách tự vệ, giữ gìn bản thân ở mọi hoàn cảnh”, bác sĩ Phát nói.

THÁI HÀ